Katma Değer Vergisi Kanunu'nun vergiden istisna olan mal ve hizmetlerin sıralandığı 11'inci maddesinin 1-b paragrafında; Türkiye'de ikamet etmeyen yolcuların satın alarak Türkiye dışına götürdükleri malların teslimi anında katma değer vergisinin tahsil edileceği, gümrükten malın çıkışı anında fatura veya belgenin ibrazında ise tahsil edilen katma değer vergisinin iade olunacağı hüküm altına alınmıştır.
Katma Değer Vergisi Kanunu'nda yukarıda belirtildiği üzere yer alan ve Türkiye'de ikamet etmeyen yolculara yapılan teslimlerin istisna sayılmasına ilişkin sistem 43 Seri No'lu K.D.V. Kanunu Genel Tebliği (28.07.1994 tarih ve 22004 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.) ile düzenlenmiş olup katma değer vergisinin satış sırasında tahsil edilip malın yurt dışına çıkarılışını müteakip alıcıya iade edilmesi şeklinde uygulanmaktadır.
Ancak uygulama sırasında bir çok sıkıntının yaşanması ve özellikle eski doğu bloğu ülkelerinden ve Rusya Federasyonu'ndan gelen turistlerin, ülkelerine satmak amacıyla Türkiye'den aldıkları malları yurt dışına çıkarmaları şeklinde adlandırılan "Bavul Ticareti"nin 1996 yılından itibaren hızla gelişmesi sonucu ortaya çıkan sıkıntı ve talepleri değerlendiren ve bu alanda kayıt dişiliği önlemeyi amaçlayan Maliye Bakanlığı, alıcıların önce K.D.V. ödemesi ve daha sonra bu vergiyi geri almaları şeklindeki düzenlemeye ek olarak bu tür satışların K.D.V. tahsil edilmeksizin yapılması suretiyle istisnanın satış aşamasında uygulanabilmesi imkanı sağlanmıştır. Uygulamaya konulan yeni sistem ile ilgili olarak 61 (01.03.1997 tarih ve 22920 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.), 64 (02.09.1997 tarih ve 23117 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.), 71 (13.11.1998 tarih ve 23552 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.) ve 84 (23.11.2001 tarih ve 24592 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.)Seri No'lu K.D.V. Genel Tebliğlerinde gerekli açıklamalar yapılmıştır. Türkiye'de ikamet etmeyenlere döviz karşılığı yapılan satışlarda ("BAVUL TİCARETİ" inde) katma değer vergisi ihracat istisnası ile ilgili olarak mükellefler getirilen bu uygulamayı seçebilecekleri gibi 43 Seri No'lu Katma Değer Vergisi Kanunu Genel Tebliğindeki açıklamalara göre vergi tahsil ederek istisna kapsamında satış da yapabileceklerdir.
Bu bağlamda öncelikle 43 Seri No'lu Katma Değer Vergisi Kanunu Genel Tebliğine göre daha sonra 61 Seri No'lu Katma Değer Vergisi Kanunu Genel Tebliğine göre Türkiye'de ikamet etmeyenlere yapılan mal satışlarında KDV uygulamasını ele alıp, karşılaştırmalı olarak örnekleri ile birlikte her iki sistemi açıklamaya çalışacağız.
Makaleyi PDF olarak indirebilirsiniz.