Bilindiði üzere 193 sayýlý Gelir Vergisi Kanununun "Gerçek ücretler" baþlýklý 63. maddesine; 3946 sayýlý kanunun 13. maddesiyle 1.1.1994 tarihinden geçerli olmak üzere 5 numaralý bentle "Mükellefin kendisi, eþi ve çocuklarý ile ilgili eðitim, saðlýk, gýda, giyim ve kira harcamalarýnýn yýllýk toplam tutarýnýn 1/3'ü"nün gerçek ücretierin tespitinde indirilebileceði hususu düzenlenmiþtir. Bu uygulamadaki prosedür gerek GVK 63/5. maddesinde, gerekse konu ile ilgili olarak yayýmlanan 176, 178, 182 ve 190 seri numaralý Gelir Vergisi Genel Tebliðleriyle açýklanmýþtýr. Uygulamanýn ismi ise "Özel Gider indirimi" olarak 176 seri numaralý Gelir Vergisi Genel Tebliðinde konulmuþtur. Genel olarak uygulamanýn nasýl yapýlacaðý, kimlerin bu indirimden yararlanacaðý, indirime konu olan harcamalarla ilgili birçok yazý kaleme alýnmýþtýr. Bu nedenle yazýmýzda genel uygulamada deðilde, geçici veya sürekli iþten ayrýlma gibi bazý özel durumlardaki uygulama, bu uygulamalar sýrasýnda çýkan bir sorun ve sorunun çözümü için bir öneri konu edilmiþtir.

Vergi Usul Kanunu 229 sýra numaralý Genel Tebliðinde, Ve'fgi Usul Kanunu'nun 353. maddesi ile ilgili açýklamalar doðrultusunda 6.7.1994 tarihinden önceki özel usulsüzlük cezasý gerektiren fiiliere 6. 7.1994 tarihinde düzenlemeyle belirlenen yeni oran ve miktarlarda vergi dairelerince ceza kesilmekte; mükellefler de bu cezalara karþý kanun-teblið çeliþýnesi olduðunu iddia ederek dava açmaktadýrlar. Aþaðýda öncelikle özel usulsüzlük cezasýnýn kesilmesi için olmasý gereken kýstaslar ortaya konulmuþ, daha sonra teblið bazýndaki açýklamalar ve tebliðin uygulanmasýndan doðan sorulara cevap aranorak çözüm için bir öneri yapýlmýþtýr.

Ýrsaliye fatura 12 Eylül 1991 tarih ve 20989 sayýlý Resmi Gazete'de yayýmlanan 211 sýra numaralý Vergi Usul Kanunu Genel Tebliði ile ihdas edilen bir belgedir. Sözkonusu tebliðin ilk paragrafýnda "Baþkanlýðýmýza yapýlan baþvurular gözönüne alýnarak, mükelleflerin faaliyetlerini aksatmadan yürütmelerini saðlamak ve uygulamayý kolaylaþtýrmak amacýyla Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 257'nci maddesinin Baþkanlýðýmýza verdiði yetkiye dayanýlarak bu Teblið ile, fatura ve sevk irsaliyesinin ayrý belgeler olarak deðil, isteyen mükellefler açýsýndan "irsaliyeli fatura" adý altýnda tek belge olarak düzenlenmesi ve kullanýlmasý esasý getirilmektedir. n ifadesi bulunmaktadýr. Bu belge türünün mali sistemde yaþama geçirilmesinin yasal dayanaðý V.U.K.'nun "yetki" baþlýklý mükerrer 257'nci maddesidir. Bu madde hükmüne göre; "Maliye ve Gümrük Bakanlýðý bu kanuna göre tutulacak defter ve düzenlenecek belgelerin tutulmasý ve düzenlenmesi mecburiyetini kaldýrmaya, vergi kayýp ve kaçaðýný önlemek amacýyla tutulmakta olan defter ve belgelere ilaveten tutulmasýný veya düzelenmesini uygun gördüðü defter ve belgelerin mahiyet, þekil ve ihtiva edeceði hususlarý belirlemeye yetkilidir." Yetki maddesine göre düzenlenmesi uygun görülen Ýrsaliyeli Fatura 211 sýra nolu tebliðde belirtildiði gibi Vergi Usul Kanunu'nda daha önce var olan iki ayrý belgenin tek belge þekline getirilerek, ticari iþlemlerine uyan mükelleflerin istemeleri halinde kullanýmýna sunulmuþtur. ·Yazýnýn asýl amacýnýn bu· belgeyi kimlerin düzenleyip, kimlerin dü·zenlemeyeceði olmamakla birlikte bu konuya da kýsaca deðinmekte fayda vardýr. Vergi Usul Kanunu'nun 232'nci mddesine göre fatura kullanma mecburiyeti (düzenleyip vermek zorunluluðu yönüyle) ve ayný kanunun 230/ 5. maddesi gereði sevk irsaliyesi düzenlemek mecburiyeti bulunup da 2311 5. maddede belirtilen malýn teslimi veya hizmetin yapýldýðý tarihten itibaren azami on gün içinde fatura düzenleme hakkýndan feragat edip, bunlarý tek belge þeklinde düzenlemek ve kullanmak isteyen mükellefler, irsaliyeli fatura düzenleyeceklerdir.