:: VergiRaporu - Anasayfa ::

D�hilde ��leme Rejimi (D�R), imalat sekt�r�ndeki i�letmelerin uluslararas� piyasalardaki rekabet g�c�n� art�rmak, pazarlar�n� geni�letmek ve �r�n �e�itlili�ini art�rmak i�in d�nya piyasa fiyatlar�ndan hammadde temin etmelerine olanak sa�layan etkili bir g�mr�k rejimidir. �lkemiz ihracat�n�n neredeyse yar�s�, d�hilde i�leme rejimi ile yap�lmaktad�r. Bu nedenle d�hilde i�leme rejimi, �zellikle KDV ba�lam�nda �nemli vergisel te�viklerle desteklenmektedir. Bu �al��mada, d�hilde i�lemi rejimindeki vergisel te�viklerin uygulanmas�nda kar��la��lan �zellikli hususlar KDV Kanunu a��s�ndan de�erlendirilecektir.

A��klamas�	�ndir
Makale

      G�R��

Günümüz ekonomik sisteminde, küreselle�me ile birlikte, eri�ilmesi güç olan pazarlara girmek daha kolay bir hal alm��t�r. Üretilen ürünler kilometrelerce uzakl�ktaki ülkelere ihraç edilip, ithal edilebilmektedir. ��letmelerin ithalat ve ihracat i�lemleri sayesinde uluslararas� pazarlarda çe�itlilik ve rekabet de artmaktad�r. Ülkeler ürettikleri mallar�n kalitesi ile dünyan�n farkl� ülkelerinde kendilerine pazar yaratabilmektedir. Yurt d��na gönderilen söz konusu ürünler sayesinde ülkeye döviz giri�i sa�lanmakta ve cari aç�k sürdürülebilir konuma gelmektedir. Bundan ötürü, ihracatç� firmalar�n desteklenmesi ülkelerin ekonomisi aç�s�ndan son derece önemlidir. Bu destekler kimi zaman devlet taraf�ndan verilen te�viklerle, kimi zaman da yap�lan geri ödemelerle sa�lanmaktad�r. Böylece ihracatç� firmalar uluslararas� pazarlarda rekabetçi konuma gelebilmektedir.

Ülkeler, d�� ticaret i�lemlerini kendi gümrük kanunlar�n� uygulayarak veya aralar�nda yapm�� olduklar� anla�malar ve gümrük birli�i ile yasal yöntemleri belirlemektedirler. Böylece d�� ticaret i�lemleri kolayla�t�rabilmektedir. Bu sistemlerin i�leyebilmesi ise belli ba�l� baz� gümrük rejimlerinin mevcudiyetine ba�l�d�r. Söz konusu rejimlerden olan dâhilde i�leme rejimi, ekonomik etkili ve ihracatç�ya destek amaçl� uygulanan bir yap�ya sahip olup, ülkemizde de çok yayg�n bir �ekilde kullan�lmaktad�r.

Dâhilde i�leme rejiminin iki farkl� görünümü vard�r: Birincisi ve en yayg�n� �artl� muafiyet sistemidir. �kincisi ise geri ödeme sistemidir. �artl� muafiyet sistemine göre dâhilde i�leme rejimi kapsam�nda yurda giri�i yap�lacak ürünlerin vergileri teminata ba�lanm��t�r. ��lem gören ürünler yeniden ihraç edildikten sonra ba�vuru yap�lmakta ve ihracatç� firmaya teminat tutar� geri ödenmektedir. Böylece ihracatç� firma finansal olarak güçlü kalmaktad�r. Sistemli bir �ekilde kullan�ld��nda söz konusu rejimi sürekli olarak kullanan firmalar yat�r�lan teminat� iade al�p ba�ka bir ürün ithalat� için yeniden kullanabilir. Böylece para sürekli döndürülür fakat bununla birlikte nakit ihtiyac� olunan durumlarda teminat iadeleri sayesinde bu ihtiyaç da giderilmektedir.

�hracatç�ya yap�lan geri ödemelerden bir di�eri KDV iadeleridir. Firmalar yurt d��ndaki firmalara yapm�� olduklar� sat��lardaki girdi tutarlar�n� fatura edememektedir. Bu yüzden devlet ihracatç�ya destek olabilmek ad�na ihraç ürünlerinin üretiminde kullan�lan ham madde, yar� mamul gibi tamamlay�c� mallar�n al�m�ndan do�an KDV tutar�n� ihracatç�ya geri ödemektedir. Bu geri ödemenin gerçekle�ebilmesi için ihracat faturalar�, ihracat beyannameleri, yüklenilen KDV, indirilecek KDV gibi kan�tlay�c� belgelerin sunulmas� gerekmektedir.

KDV iadeleri nakit olarak ya da mahsuben al�nabilmektedir. �hracatç� firmalar genellikle mahsuben iadeyi tercih etmektedirler. Mahsuben iade sayesinde çal��anlar�n sigorta primleri, gelir vergisi gibi ödemeleri yap�labilmektedir. Böylece i�letmenin kasas�ndan nakit ç�k�� olmadan vergisel baz� yükümlülükler yerine getirilmi� olacakt�r.

Dâhilde i�leme rejiminden do�an teminat iadeleri ve ihracat sonras� yap�lan KDV iadeleri ihracatç� firmalar� uluslararas� alanda finansal olarak güçlü tutmakta ve rekabet edebilir konuma getirmektedir.

Dâhilde i�leme uygulamas�na, ülkemizde Ticaret Bakanl�� hracat Genel Müdürlü�ü yön vermektedir. Dâhilde i�leme rejiminin uygulanmas� çok ciddi �artlara ba�lanm��t�r. Dâhilde i�leme izin belgesi kapsam�nda i�lem yapacak firmalar öngördükleri ihracat ve ithalata ili�kin verileri, söz konusu kamu kurumuna bildirmekte ve sonras�nda gümrük i�lemleri de s�k� takip alt�nda yap�lmaktad�r. Dâhilde i�leme izin belgesi kapsam�nda i�letmelere sa�lanan en önemli vergi te�viki ise katma de�er vergisi (KDV) tecil-terkin uygulamas�d�r. Bu kapsamda i�letmelerin ihraç edece�i mal nedeniyle yüklendi�i KDV öncelikle tecil edilmekte ve ihracat�n belirlenen �artlar içeresinde yerine getirilmesiyle tecil edilen KDV terkin edilmektedir. Bununla birlikte i�letmenin devreden KDV var ise; tecil edilecek KDV ortaya ç�kmayaca�� için ortaya iade edilecek KDV ç�kacakt�r.

Üç bölümden olu�an çal��mam�zda öncelikle dâhilde i�leme rejimi ana hatlar�yla incelenecektir. Sonras�nda dâhilde i�leme rejimi i�lemleri, KDV Kanunu ba�lam�nda analiz edilecek ve son olarak dâhilde i�leme rejimi uygulamalar�n�n KDV uygulamas�ndaki özellikli konular�na yer verilecektir.

1- DÂH�LDE ��LEME REJ�M�

Dâhilde i�leme rejimi, serbest dola��mda olmayan e�yan�n, Türkiye Gümrük Bölgesi içerisinde i�leme faaliyetine tabi tutulmak üzere geçici ithal edilmesi ve i�leme faaliyeti sonras�nda elde edilen i�lem görmü� ürünün yeniden ihraç edilmesi esas�na dayanan ekonomik etkili bir gümrük rejimidir. Bu rejim amac�, dünya piyasa fiyatlar�nda hammadde temin etmek suretiyle ihracat� art�rmak, ihraç ürünlerine uluslararas� piyasalarda rekabet gücü kazand�rmak, ihraç pazarlar�n� geli�tirmek ve ihraç ürünlerini çe�itlendirmek olarak ifade edilebilir.^{^[1]}

23866 say� ve 04.11.1999 Tarihli Resmi Gazetede yay�nlanan, 4458 say�l� Gümrük Kanunu mucibince dâhilde i�leme rejimi, �artl� muafiyet ve geri ödeme sistemi çerçevesinde i�lemektedir.

Serbest dola��mda olmayan e�ya, i�lem görmü� ürünlerin üretiminde kullan�lmas�ndan sonra Türkiye Gümrük Bölgesinden yeniden ihraç edilmesi amac�yla, gümrük vergileri ve ticaret politikas� önlemlerine tabi tutulmaks�z�n ve vergileri teminata ba�lanmak suretiyle, dâhilde i�leme rejimi kapsam�nda geçici olarak ithal edilebilir. E�yan�n i�lem görmü� ürünler �eklinde ihrac� halinde, teminat iade olunur. E�yan�n bu �ekilde dâhilde i�leme rejiminden yararlanmas�na �artl� muafiyet sistemi denir.[2] �artl� muafiyet çerçevesinde, serbest dola��mda bulunmayan hammadde, yard�mc� madde, yar� mamul, de�i�memi� e�ya, ambalaj ve i�letme malzemesi, Türkiye Gümrük Bölgesinde yerle�ik firmalarca, ticaret politikas� önlemlerine tabi tutulmaks�z�n, vergileri teminata ba�lanmak suretiyle bedelli ve/veya bedelsiz olarak ithal edilmekte ve ihracat taahhüdünün gerçekle�mesini müteakip al�nan teminatlar firmaya iade edilmektedir.^{^[3]} �artl� muafiyet sistemi çerçevesinde e�de�er e�ya, i�lem görmü� ürünlerin imali için ithal e�yas�n�n yerine kullan�lan serbest dola��mda bulunan e�yad�r. E�de�er e�yan�n, ithal e�yas� ile asgari 8 (sekiz)'li bazda GT�P, ticari kalite ve teknik özellikleri itibar�yla ayn� kalite ve nitelikleri ta��mas� gerekmektedir.[4] �thal e�yas�n�n �artl� muafiyet sisteminde ithal edilmesinden önce, e�de�er e�yadan elde edilmi� i�lem görmü� ürünün ihraç edilmesine önceden ihracat denir. Önceden ihracat�n gerçekle�mesiyle buna tekabül eden ithalat dahilde i�leme izin belgesi süresi sonuna vergisiz olarak yap�labilece�i gibi buna tekabül eden e�ya yurtiçinden KDV'de tecil-terkin uygulanarak temin edilebilir.^{^[5]}

Serbest dola��mda bulunan e�yan�n i�lem görmü� ürünlerin üretiminde kullan�lmas�ndan sonra Türkiye Gümrük Bölgesinden ihraç edilmesi halinde, bu e�yan�n serbest dola��ma giri�i esnas�nda tahsil edilmi� olan ithalat vergileri, dâhilde i�leme rejimi kapsam�nda geri verilir. E�yan�n bu �ekilde dâhilde i�leme rejiminden yararlanmas�na geri ödeme sistemi denir.[6] Geri ödeme sistemi kapsam�nda ise, serbest dola��mda olmayan hammadde, yard�mc� madde, yar� mamul, de�i�memi� e�ya, ambalaj ve i�letme malzemesinin vergileri ithal a�mas�nda tahsil edilmekte, ticaret politikas� önlemleri uygulanmakta olup, söz konusu ithal e�yas�ndan elde edilen i�lem görmü� ürünün ihrac� halinde, ithalat esnas�nda al�nm�� olan vergiler iade edilmektedir.^{^[7]}

Dâhilde i�leme izin belgesi kapsam�nda ihrac� taahhüt edilen i�lem görmü� ürünün elde edilmesinde kullan�lan hammadde, yard�mc� madde, yar� mamul, mamul, de�i�memi� e�ya ve ambalaj malzemeleri, ithal edilebilece�i gibi, yurt içinden de temin edilebilir. Bu uygulamada, yurt içinden e�ya al�m� KDV tecil-terkin kapsam�nda ya da kamu kurum/kurulu�lar�nda al�m yap�labilir. Dâhilde i�leme izin belgesi kapsam�ndaki yurt içi al�m�n, belge süresi içerisinde gerçekle�tirilmesi gerekir. Bu �eklide yurtiçinden temin edilen e�yalar ithal e�ya gibi de�erlendirilecektir.^{^[8]}

Türkiye Gümrük Bölgesinde (serbest bölgeler hariç) yerle�ik firmalar�n; dâhilde i�leme izin belgesi almak için elektronik ortamda �hracat Genel Müdürlü�üne ve dâhilde i�leme izni almak için gerekli bilgi ve belgelerle gümrük idaresine müracaat etmeleri gerekir. Düzenlenen dâhilde i�leme izin belgeleri ayl�k listeler halinde Resmi Gazetede yay�mlanacakt�r. Ayr�ca her türlü mal dâhilde i�leme rejimi kapsam�nda kabul edilmemekte olup 2006/12 say�l� D�R Genel Tebli�inin 7 No.lu ekindeki e�yalar dâhilde i�leme rejimi kapsam�nda de�erlendirilmeyecektir. Süs hayvanlar�, canl� bal�k (orkinos bal�� ve larva hariç), küçük ve büyükba� hayvanlar ile çevre kirlili�ine neden olan e�yalar dâhilde i�leme rejimi kapsam�nda de�erlendirilmeyecektir.

Dâhilde i�leme izin belgesinin/dâhilde i�leme izninin süresi sektörüne göre azami 12 aya kadar tespit edilebilecektir. Ancak, gemi in�a, komple tesis vb. ile üretim süreci 12 ay� a�an ürünler ve savunma sanayi alan�na giren ürünlerin ihrac�na ili�kin düzenlenen belgenin/iznin süresi, proje süresi kadar tespit edilebilecektir. Sürenin ba�lang�c�, dâhilde i�leme izin belgesinin/dâhilde i�leme izninin tarihidir. Bununla birlikte bu süreler �hracat Genel Müdürlü�ü taraf�ndan gerekli ba�vurunun yap�lmas� uzat�labilmektedir.

Üzerinde durulmas� gereken önemli bir nokta ise dâhilde i�leme izni ile dâhilde i�leme izin belgesinin birbirinden ayr�lmas�d�r. �öyle ki; dâhilde i�leme izni k�s�tl� say�da ürün ve k�s�tl� say�da i�lemler için al�nmaktad�r. Yurt d��ndan gelen ürün için gümrük i�lemleri yap�l�rken dâhilde i�leme izni al�nmas�, yurda geçici giri� yapan ürün üzerinde i�lem yap�lmas�n� ve sonras�nda geri ihraç edilmesini taahhüt etmektedir. Bu i�lemler için yurt içi al�m olana�� yoktur. Ancak dâhilde i�leme izin belgesi ise yurt içi al�mlara izin vermektedir.

Dâhilde i�leme rejimi kapsam�nda ihracat�n gerçekle�tirilmesi, ihrac� taahhüt edilen i�lem görmü� ürünün, ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde gümrük bölgesi d��na veya serbest bölgelere ihraç edilmesidir.[9] Dâhilde i�leme izin belgesi ihracat taahhüdünü kapatmak için en geç belge süresi sonundan itibaren üç ay içerisinde �hracat Genel Müdürlü�üne ve dâhilde i�leme izni ihracat taahhüdünü kapatmak için en geç izin süresi sonundan itibaren 1 ay içerisinde ilgili gümrük idaresine sunmalar� zorunludur.[10]

�artl� muafiyet sistemi çerçevesinde i�lem görmü� ürünün belge/izin �artlar�na uygun �ekilde Türkiye Gümrük Bölgesi d��na ihracat� gerçekle�tirilemeyen veya serbest bölgelere ihraç edildi�i halde en geç belge/izin süresi bitiminden itibaren 3 (üç) ay içerisinde serbest bölgelerden ba�ka bir ülkeye sat�� yap�lmayan ithal e�yas�na ili�kin al�nmayan vergi, tahsil edilir.[11] Geri ödeme sistemi kapsam�nda ithal edilen ancak belge/izin süresi içerisinde i�lem görmü� ürün olarak belge �artlar�na uygun �ekilde Türkiye Gümrük Bölgesi d��na veya serbest bölgelere ihracat� gerçekle�tirilemeyen ithal e�yas�na ili�kin al�nan vergi iade edilmez.^{^[12]}

�hracat�n art�r�lmas� amac�yla kullan�lan dâhilde i�leme rejimi haks�z kazanç sa�lamak amac�yla da kullan�labilmektedir. Bu ba�lamda 5607 say�l� Kaçakç�l�kla Mücadele Kanunu uyar�nca; i�lenmek üzere ülkeye dâhilde i�leme rejimi çerçevesinde getirilen e�yay�, hile ile yurt d��na ç�karm�� gibi i�lem yapan ki�i, bir y�ldan üç y�la kadar hapis ve be� bin güne kadar adli para cezas� ile cezaland�r�l�r.

1.1- Dâhilde ��leme Rejiminin Uygulanmas�nda Sistemler

Dâhilde i�leme rejiminden faydalanmak isteyen ihracatç� firmalar iki �ekilde rejimden faydalanabilmededir. �artl� muafiyet sistemi ve geri ödeme sistemi. Dâhilde i�leme izni kapsam�nda en yayg�n biçimde kullan�lan sistem �artl� muafiyet sistemidir.

1.1.1- �artl� Muafiyet Sistemi

�artl� Muafiyet sistemi geri ödeme sistemine göre rejim kapsam�nda kullan�lan en yayg�n sistemdir. Sistem sayesinde yurt d��ndan getirilen ürünler veya makineler teminata ba�lanarak geçici ithal edilmektedir. ��lemler tamamland�ktan sonra yeniden ihraç edilen ürünlerin faturalar� ve beyannameleri ile teminat iade ba�vuru� yap�lmaktad�r. Burada önemli olan konu yurda giri�i yap�lan ürünün nihai ürün yap�m�nda kullan�lmas� ya da ürün nihai ise i�lem görerek yeniden ihraç edilmesidir. �hraç edilmesinden do�an zorunluluk �artl� muafiyet sisteminin temelini olu�turmaktad�r. Bu �ekilde vergiler teminata ba�lanmaktad�r.

Sistem sayesinde ithal edilen ham madde, yar� mamul ve nihai ürün yap�m�nda kullan�lacak olan yard�mc� tüm maddeler ticaret politikas� önlemlerine maruz kalmadan di�er gümrük vergilerinin ve mali yükümlülüklerin teminata ba�lanarak gümrük gözetiminde i�letilmektedir. �hracat �art� yerine getirildi�i takdirde ithalat�n getirmi� oldu�u gümrük yükümlülü�ünden muaf olunmaktad�r. Sistem dahilde i�leme izni kapsam�nda uygulanmaktad�r. Ayn� zamanda ekonomi bakanl��ndan al�nacak olan dahilde i�leme izin belgesi ile birlikte ihraç amac� ile yurt içinden temin edilen e� de�er e�ya, ticari kalite ve teknik özellik bak�m�ndan ayn� ise rejimden faydalan�labilir.^{^[13]}

1.1.2- Geri Ödeme Sistemi

Geri ödeme sistemi sayesinde �artl� muafiyet sisteminden farkl� olarak, ithalat esnas�nda ödenen vergiler, ihracat gerçekle�tikten sonra geri al�nmaktad�r. �hraç edilecek ürün bünyesinde kullan�lan tüm malzemeler ithal edildikten serbest dola��ma girmektedir. Sonras�nda nihai ürün haline gelip ürün ihraç edildikten sonra ithalat esnas�nda ödenen vergiler ihracatç� firmaya geri ödenmektedir.

Geri ödeme sistemi ve �artl� muafiyet sistemi aras�ndaki fark; geri ödeme sisteminde ithal edilen e�ya serbest dola��m rejimi ile ülkeye girmektedir. �artl� muafiyet sisteminde ise e�ya dâhilde i�leme rejimi kapsam�nda ülkeye girmektedir. Bu nedenle Geri ödeme sisteminde vergi ödenirken, �artl� muafiyet sisteminde vergiler teminata ba�lanmaktad�r. Böylece yeniden ihracat söz konusu oldu�unda geri ödeme sisteminde ödenen vergiler geri al�n�rken, �artl� muafiyet sisteminde teminata ba�lanan vergiler çözülür.^{^[14]}

1.1.3- E�de�er E�ya Kullan�m� Sistemi

Gümrük Kanunu 108. madde hükmünde E�de�er E�ya, “i�lem görmü� ürünlerin imali için ithal e�yas�n�n yerine kullan�lan serbest dola��mda bulunan e�ya” biçiminde ifade edilmektedir. Dâhilde i�leme rejiminde ithal e�ya yerine serbest dola��mda bulunan e�yan�n da kullan�lmas�na izin verilebilir. Bu durumda gerekli �artlar� ta��yan e�de�er e�ya ithal e�ya ile ayn� vergisel avantajlara sahip olacakt�r.[15] E�de�er e�ya kullan�lmas�na ili�kin esaslar Dâhilde ��leme Rejimi 2006/12 say�l� Tebli�de düzenlenmi�tir. �lgili tebli�e göre; �artl� muafiyet sistemi çerçevesinde dâhilde i�leme izin belgesi kapsam�nda i�lem görmü� ürünün elde edilmesi için ithal e�yas�n�n yerine e�de�er e�ya olarak, ticari kalite ve teknik özellikleri itibar�yla ayn� kalite ve nitelikleri ta��yan serbest dola��mdaki e�ya kullan�labilir. ��lem görmü� ürünlerin e�de�er e�yadan elde edilmesi halinde gümrük i�lemlerinde e�de�er e�ya ithal e�ya olarak de�erlendirilecektir[16].

E�de�er e�ya kullan�m� çerçevesinde, belge kapsam�nda önceden ihracat i�leminden sonra ithalat yap�labilece�i gibi, ithal e�yas� ile serbest dola��mdaki e�ya birlikte de kullan�labilir. �hracat Genel Müdürlü�ü, e�de�er e�yan�n kullan�m�na süresiz veya dönemsel olarak yasaklama veya k�s�tlama getirilebilir.

�thal e�yas�n�n ithalinden önce e�de�er e�yadan elde edilen i�lem görmü� ürünün ihrac� halinde, buna tekabül eden ithalat belge süresi sonuna kadar yap�labilir. Bu kapsamda yap�lacak ithalat esnas�nda Özel Tüketim Vergisi Kanunu hükümleri sakl� kalmak kayd�yla Katma De�er Vergisi dâhil tüm vergiler teminata ba�lan�r ve ticaret politikas� önlemleri uygulanmaz.

Önceden ihracat i�leminden sonra buna tekabül eden oranda ithal edilen e�ya, belge sahibi firma taraf�ndan serbestçe kullan�labilir. Ancak, ihracat� gerçekle�tirilmeyen ithal e�yas�n�n, i�lem görmü� ürün veya ithal edildi�i �ekliyle belge sahibi firma ve/veya yan sanayici firman�n stoklar�nda bulundurulmas� zorunludur.

��lem görmü� ürünün e�de�er e�yadan elde edildi�i durumlarda, gümrük i�lemlerinde ithal e�yas� e�de�er e�ya, e�de�er e�ya ise ithal e�yas� olarak de�erlendirilir. Önceden ihracat konusu i�lem görmü� ürünün ihracat vergisine tabi e�de�er e�yadan elde edilmesi halinde, bu e�yaya tekabül eden ithalat�n yap�lmas�ndan sonra iade edilmek üzere ihracat vergisi kadar teminat al�n�r.

1.2- Dâhilde ��leme �zin Belgesinin Kapat�lmas�

2005/8391 say�l� Dâhilde ��leme Rejimi Karar� Madde 19 çerçevesinde dâhilde i�leme izin belgesi/dâhilde i�leme izni ihracat taahhüdü, belgede/izinde belirtilen �artlar da dikkate al�nmak suretiyle, dâhilde i�leme rejimi hükümleri çerçevesinde e�de�er e�ya ve/veya ithal e�yas�ndan elde edilen i�lem görmü� ürün ile de�i�memi� e�yan�n ba�lam�� i�lemler dâhil olmak üzere ihraç edildi�inin tespiti kayd�yla kapat�l�r.

�artl� muafiyet sistemi çerçevesinde belge/izin süresi içerisinde serbest bölgelere gerçekle�tirilen ihracata konu e�yan�n en geç belge/izin süresi bitiminden itibaren 3 (üç) ay içerisinde; serbest bölgelerden ba�ka bir ülkeye sat��n�n yap�ld��n�n, Yat�r�m Te�vik Belgesi veya bir ba�ka belge/izin kapsam�nda Türkiye Gümrük Bölgesine ithalat�n�n yap�ld��n�n, serbest bölgelerde bulunan tesislerin yap�m�nda kullan�ld��n�n, serbest bölgelerde bulunan tesislerde makine-teçhizat, demirba�a kay�tl� e�ya veya bunlar�n parças� olarak kullan�ld��n�n, serbest bölgelerde yerle�ik gemi in�a faaliyetinde bulunan firmalara gemi in�as�nda kullan�lmak üzere tesliminin yap�ld��n�n, serbest bölgelerden gümrüksüz sat�� ma�azalar�na sat��n�n yap�ld��n�n veya serbest bölgelerden kara, deniz ve hava ta��tlar�na kumanya olarak tesliminin yap�ld��n�n tevsiki kayd�yla, belge/izin ihracat taahhüdü kapat�l�r.[17]

Geri ödeme sistemi çerçevesinde belge/izin süresi içerisinde serbest bölgelere gerçekle�tirilen ihracata konu e�yan�n en geç belge/izin süresi bitiminden itibaren 3 (üç) ay içerisinde; serbest bölgelerden ba�ka bir ülkeye sat��n�n yap�ld��n�n, serbest bölgelerde bulunan tesislerin yap�m�nda kullan�ld��n�n, serbest bölgelerde bulunan tesislerde makine-teçhizat, demirba�a kay�tl� e�ya veya bunlar�n parças� olarak kullan�ld��n�n, serbest bölgelerde yerle�ik gemi in�a faaliyetinde bulunan firmalara gemi in�as�nda kullan�lmak üzere tesliminin yap�ld��n�n, serbest bölgelerden gümrüksüz sat�� ma�azalar�na sat��n�n yap�ld��n�n veya serbest bölgelerden kara, deniz ve hava ta��tlar�na kumanya olarak tesliminin yap�ld��n�n tevsiki kayd�yla, belge/izin ihracat taahhüdü kapat�l�r.[18]

2- DÂH�LDE ��LEME REJ�M� ve KDV ��LEY��

Çal��mam�z�n bu bölümünde yer verdi�imiz aç�klamalar, 28983 say� ve 26.04.2014 Tarihli Resmi Gazetede yay�mlanarak yürürlü�e giren KDV Genel Uygulama Tebli�i ve 3065 say�l� KDV Kanunu hükümleri do�rultusunda ortaya konmu�tur.

3065 say�l� Katma de�er Vergisi Kanununun geçici 17. maddesi ile dâhilde i�leme rejimi kapsam�nda ihraç edilecek mallar�n üretiminde kullan�lacak maddelerin 31.12.2020 tarihine kadar tesliminde bölgeler, sektörler veya mal gruplar� itibariyle 3065 say�l� Kanunun 11/1-c maddesi hükmüne göre i�lem yapt�rma konusunda Bakanlar Kurulu’na yetki verilmi�ken, 09/07/2018 yürürlük tarihli 700 say�l� Kanun Hükmünde Kararnamenin 90. maddesi ile "Bakanlar Kurulu" ibaresi "Cumhurba�kan�" �eklinde de�i�tirilmi�tir.

Söz konusu yetkiye dayan�larak yay�mlanan 16.04.2001 tarih ve 2001/2325 say�l� BKK ile dâhilde i�leme izin belgesi kapsam�nda ihraç edilecek ürünlerin imalinde kullan�lacak maddelerin dâhilde i�leme izin belgesine sahip mükelleflere tesliminde sektör ayr�m� yap�lmaks�z�n 3065 say�l� Kanunun 11/1-c maddesinde düzenlenen tecil-terkin kapsam�nda i�lem yap�labilece�i ifade edilmektedir.

3065 say�l� Kanunun geçici 17. maddesinin uygulanmas�nda ihracat süresi olarak 3065 say�l� Kanunun 11/1-c maddesindeki üç ayl�k süre yerine dâhilde i�leme izin belgesinde öngörülen süreler esas al�n�r.

3065 say�l� Kanunun geçici 17. Madde hükmüne göre; dâhilde i�leme rejimi kapsam�nda ihracat�n �artlara uygun olarak gerçekle�tirilmemesi halinde zaman�nda al�nmayan vergi, vergi ziya� cezas� uygulanarak gecikme faizi ile birlikte al�c�dan tahsil edilir.

3065 say�l� Kanunun geçici 17. maddesi kapsam�ndaki teslimlerde, tecil-terkin kapsam�nda

i�lem yap�labilmesi için al�c�lar�n;

KDV mükellefi olmalar� (yaln�zca sorumlu s�fat�yla KDV mükellefiyeti bulunanlar hariç),
17/1/2005 tarihli ve 2005/8391 say�l� Bakanlar Kurulu Karar� ile yürürlü�e konulan Dâhilde ��leme Rejimi Karar� ile bu karara ili�kin tebli�lere uygun "Dâhilde ��leme �zin Belgesi" ne sahip bulunmalar� gerekmektedir.

Dâhilde i�leme izin belgesine sahip mükellefler, bu belgede yer alan maddeleri, 3065 say�l� Kanunun geçici 17. maddesinde hükme ba�lanan tecil-terkin sisteminden yararlanarak teslim alabilirler.

3065 say�l� Kanunun geçici 17. maddesi kapsam�ndaki teslimler nedeniyle düzenlenecek faturalarda, her bir mal türüne ili�kin KDV hariç bedelin 2.500 TL'yi (tekstil-konfeksiyon sektöründe pamuk, yün, iplik ve kuma� d��ndaki mallarda 500 TL) a�mas� zorunludur. Belge kapsam�nda teslim edilen birden fazla mal türünün ayn� faturada gösterilmesi durumunda bu s�n�rlar her bir mal türü için ayr� ayr� aran�r.

��levsel olarak ve ticari bak�mdan bütünlük olu�turan mallar�n faturada ayr� ayr� gösterilmesi halinde yukar�da belirtilen rakamsal tutarlar�n hesaplanmas�nda bütünlük arz eden söz konusu mallara ait toplam tutar dikkate al�n�r.

Örne�in; �i�e bedeli ile kapak bedelinin ayn� faturada ayr� ayr� gösterilmesi durumunda �i�e ve kapak bedelinin KDV hariç toplam tutar� 2.500 TL'yi a��yorsa tecil-terkin uygulamas� kapsam�nda i�lem yap�l�r.

Ayn� mal�n tekstil-konfeksiyon sektörü ile birlikte di�er sektörlerde de kullan�l�yor olmas� halinde, söz konusu tutarlar ayr� ayr� dikkate al�n�r. Söz gelimi; hem sa�l�k sektöründe hem de tekstil-konfeksiyon sektöründe girdi olarak kullan�lan poliol ve izosiyanat gibi poliüretan türevlerinin, sa�l�k sektöründe faaliyet gösteren D��B sahibi firmalara tesliminde 2.500 TL, tekstil-konfeksiyon sektöründe faaliyet gösteren D��B sahibi firmalara tesliminde 500 TL alt limit geçerlidir.

Sat�n al�nan mallar�n bozukluk, istenilen nitelikte olmama ve di�er nedenlerle sat�c�ya iade edilmesi sonucu teslim bedelinin yukar�da belirtilen s�n�rlar�n alt�na inmesi durumunda; söz konusu sat�� i�lemine ili�kin olarak düzenlenen ilk faturan�n yukar�da belirtilen s�n�rlar� a�mas� kayd�yla, belge sahiplerine ihraç kayd�yla teslimlerle ilgili olarak tecil-terkin sistemi kapsam�nda i�lem yap�lmaya devam edilir.

Dâhilde i�leme rejimi kapsam�nda al�nan maddelerin, i�lendikten sonra elde edilen mamul mal�n ihraç edilmesi esast�r. Önceden sat�n al�nan maddeler kullan�lmak suretiyle vücuda getirilen ve söz konusu rejim kapsam�nda ihraç edilen mallar�n bünyesine giren maddelerin (e� de�er e�ya) belge kapsam�nda olsa dahi sonradan belge sahiplerine tesliminde veya ithalinde KDV tahsil edilmeksizin i�lem yap�lmas� mümkündür. Ancak bu uygulama kapsam�nda D��B sahibi mükellefin veya ihracatç�n�n iade talebi D��B kapat�lmadan yerine getirilmez.

D��B'de belirtilen miktardan fazla maddenin tecil-terkin uygulamas� kapsam�nda sat�n al�nmas� ise mümkün de�ildir.^{^[19]} Dolay�s�yla bu kapsamda mal teslim edecek olan mükelleflerin al�c�lara yapacaklar� teslimlerde belge kontrolü yapmalar� gerekmektedir. Belgede belirtilen miktardan daha fazla bir teslim söz konusu olmas� halinde uygulamadan faydalan�lmas� mümkün olmay�p, normal ko�ullarda yap�lacak teslimlerde KDV'nin beyan edilmesi gerekmektedir.^{^[20]}

2.1- Dâhilde ��leme Rejimi Kapsam�nda �hraç Edilecek Mallar�n Üretiminde Kullan�lan Girdilerin Temininde Tecil-Terkin Uygulamas�

D��B'de yer alan mallar�n al�mlar�nda tecil-terkin sistemi kapsam�nda i�lem yap�lmas�n� isteyen mükellefler, D��B'i sat�c�lara ibraz ederek, hesaplanan KDV'nin kendilerinden tahsil edilmemesini talep ederler. 3065 say�l� Kanunun geçici 17. maddesi kapsam�nda i�lem yapan sat�c�lar, öncelikle talep edilen mal�n, belgedeki cins ve miktara uygun olup olmad��n�, daha önce ithal edilen ve/ veya sat�n al�nan miktarlar� da göz önüne alarak belirler ve düzenleyece�i faturada toplam bedel üzerinden KDV hesaplar, ancak al�c�dan tahsil etmez. Sat�c�lar, D��B'e istinaden yapt�klar� teslimlerde, söz konusu belgenin "�thal Edilen Maddelerle ilgili Bilgiler" bölümünü bu kapsamdaki teslimlerine uygun �ekilde doldurarak imzalar ve ka�elerler. Bu �ekilde �erh dü�ülen belgelerin bir fotokopisi, belge sahibi taraf�ndan imza ve ka�e tatbik edilmek suretiyle onaylan�r ve sat�c�ya verilir. Tecil-terkin uygulamas� kapsam�nda teslim edilen mallar için düzenlenen faturaya; "3065 say�l� KDV Kanununun Geçici 17. maddesi hükmü gere�ince KDV tahsil edilmemi�tir." ibaresi yaz�l�r.

Kapsama giren ve girmeyen teslimlerin birlikte yap�lmas� halinde, tecil-terkin uygulanabilecek ve uygulanamayacak olan mallar için ayr� ayr� fatura düzenlenir.

3065 say�l� Kanunun geçici 17. maddesi kapsam�nda tecil edilen KDV, dahilde i�leme rejiminde öngörülen süreler içinde ihraç edildi�inin tevsik edilmesi kayd�yla terkin edilir. Terkin i�leminin yap�labilmesi için öncelikle dâhilde i�leme rejimi kapsam�nda teslimin yap�ld�� döneme ait beyannamenin verilme süresi içinde, al�c�lar taraf�ndan onaylanarak verilen D��B'in örne�i veya bu belgenin tarih ve say�s� ile sat�lan mal�n cins, miktar ve tutar�na ili�kin bilgilerle sat�c� taraf�ndan onaylanan bilgileri ihtiva eden liste ba�l� olunan vergi dairesine bir dilekçe ekinde verilir. Bu belgelerle birlikte sat�� faturalar�n�n fotokopisi veya fatura bilgilerini içeren firma yetkililerince ka�eli ve imzal� bir liste de dilekçelere eklenir.

3065 say�l� Kanunun geçici 17. maddesi kapsam�nda sat�n al�nan maddelerle imal edilen mallar�n süresi içinde ihraç edildi�i yukar�da say�lan belgelere ek olarak yeminli mali mü�avir (YMM) taraf�ndan düzenlenecek bir raporla tespit edilir.

Bu rapor al�c� taraf�ndan, tecil-terkin kapsam�ndaki al��lar�na ili�kin olarak düzenlenebilece�i gibi, sat�c� taraf�ndan bu kapsamdaki sat��lar�na ili�kin olarak da düzenlenebilir.

Söz konusu raporlarda, imalat kay�tlar�ndaki bilgiler esas al�narak üretim analizi ve rand�man hesaplar� yap�l�r. Sat�c� nezdinde düzenlenecek raporlarda, al�c�lardan al�nan bilgilere dayan�larak i�lem yap�labilir.

Düzenlenecek raporlarda;

D��B'in tarih ve say�s�,
Belgenin geçerlik süresi,
ihracata ili�kin gümrük beyannamelerinin tarih ve say�s�,
Fiili ihracat tarihleri,
ihraç edilen mallar�n cinsi, miktar� ve tutar�,
ihracat�n süresi içinde yap�l�p yap�lmad��,

hususlar�na ili�kin bilgilere yer verilir ve rapora ilgili mevzuat uyar�nca gümrük beyannamesinin veya beyannamelerdeki bilgileri içeren liste ya da gümrük beyannamesi yerine geçen belgenin örne�i eklenir.

Al�c� nezdinde düzenlenen raporda, ihraç edilen mallar�n üretiminde kullan�lan maddelerin sat�c�lar itibar�yla ayr� ayr� olmak üzere cins, miktar ve tutar� da yer almal�d�r. Sat�c� nezdinde düzenlenen rapor ise D��B kapsam�ndaki tüm sat��lar� kapsayabilece�i gibi sadece belirli al�c�lara yap�lan sat��lara ili�kin de düzenlenebilir. Bu durumda sat�c� nezdinde D��B kapsam�ndaki al��lar�na yönelik rapor düzenlenmeyen al�c�lar nezdinde düzenlenen raporlar dikkate al�n�r.

Bu raporlar�n ihracat�n yap�ld�� her dönem için ayr� ayr� düzenlenmesine gerek yoktur. Her bir belge baz�nda tecil-terkin uygulamas� kapsam�nda yap�lan tüm al��lar� kapsayacak �ekilde tek bir rapor da düzenlenebilir.

Sat�c� veya al�c�lar nezdinde düzenlenmi� olan söz konusu raporun sat�c� taraf�ndan ba�l� oldu�u vergi dairesine ibraz� suretiyle tecil edilen verginin terkini sa�lan�r.

Tecil-terkin kapsam�ndaki teslimler nedeniyle düzenlenecek bu raporlar�n, �hracat�n yap�ld�� her dönem için ayr� ayr� düzenlenmesine gerek bulunmamakta olup her bir belge baz�nda tecil-terkin uygulamas� kapsam�nda yap�lan tüm al��lar� kapsayacak �ekilde tek bir rapor düzenlenmesi mümkün bulunmaktad�r.^{^[21]}

2.2- �hracat�n D��B’de Öngörülen Süre ve �artlara Uygun Olarak Yap�lmamas�

D��B sahibi mükelleflere yap�lan teslimlere ili�kin tecil edilen KDV'nin terkini için belge sahibi taraf�ndan üretilen mal�n ihracatç� taraf�ndan belge süresi (uzat�lan süreler dahil) içinde ihracat� gerçekle�tirilmi� olmal�d�r.

Tecil-terkin uygulamas� kapsam�nda sat�n al�nan maddelerden üretilen mallar�n izin belgesinde öngörülen süre ve �artlara uygun olarak ihraç edilememesi halinde, zaman�nda al�nmayan vergi, tecil tarihinden itibaren vergi ziya� cezas� da uygulanmak suretiyle gecikme faizi ile birlikte al�c�dan tahsil edilir. Bu çerçevede; belge sahibi al�c�n�n tecil-terkin sistemine göre KDV ödemeden temin etti�i mallar� kanuni süresinde ihraç edemeyece�ini belirterek ba�l� oldu�u vergi dairesine ba�vurmas� halinde, tahsil edilmeyen KDV tutar� dikkate al�nmak suretiyle ba�l� bulundu�u vergi dairesi taraf�ndan al�c� ad�na gerekli tarhiyat yap�l�r.

Bu durumun sat�c� taraf�ndan ö�renilmesi halinde ise sat�c�n�n yapt�� teslime ve belge sahibi al�c�ya ait bilgileri kendi vergi dairesine vermesi, vergi dairesinin de daha önce tahsil edilmemi� KDV'nin 3065 say�l� Kanunun geçici 17. maddesine göre tahsil edilmesini teminen belge sahibi al�c�n�n vergi dairesine bildirmesi üzerine al�c�n�n ba�l� bulundu�u vergi dairesi taraf�ndan al�c� ad�na gerekli tarhiyat yap�l�r. Belge sahibine tecil-terkin uygulamas� kapsam�nda teslimi yapan sat�c�n�n, bu teslimlerine ili�kin terkin ve iade i�lemleri genel hükümler çerçevesinde yerine getirilir.

D��B sahibi mükelleflerin ihraç kayd�yla ald�klar� mallar� ihraç edememeleri ya da süresinden sonra ihraç etmeleri durumunda, belge kapsam�nda ihraç kayd�yla yap�lan söz konusu teslim, ihraç kayd�yla teslim olmaktan ç�kar ve mahiyet itibar�yla yurtiçi mal teslimine dönü�ür. Bu durumda, daha önce D��B sahibi mükellef taraf�ndan indirim konusu yap�lamayan KDV tutar�, ihraç kayd�yla teslim edilen mallar�n ihracat� için öngörülen sürenin doldu�u tarihi izleyen günü içeren vergilendirme döneminde (ancak her hâlükârda bu vergilendirme dönemini içerisine alan takvim y�l�n� takip eden takvim y�l� a��lmamak kayd�yla) indirim hesaplar�na al�nmak suretiyle indirim konusu yap�labilir. Mallar�n ihraç edilmesi durumunda ise indirim hesaplar�na al�nan bu tutarlar ihracattan kaynaklanan KDV iade taleplerinde iade hesab�na dâhil edilebilir.^{^[22]}

2.3- D��B Sahibi Mükellefin �hraç Kayd�yla Tesliminde �ade Edilecek KDV

D��B kapsam�nda KDV ödemeksizin yurt içi ve/veya yurt d��ndan sat�n ald�� hammaddeleri kullanarak üretti�i mal� 3065 say�l� Kanunun 11/1-c maddesi kapsam�nda ihraç kay�tl� olarak teslim eden bir mükellefin iade alaca�� KDV tutar�, ihraç kay�tl� teslim bedeli ile D��B kapsam�nda ald�� girdilerin bedeli (üretimi için yurtiçi ve yurtd��ndan KDV ödemeksizin temin etti�i mallar�n bedel) aras�ndaki farka genel vergi oran� uygulanmak suretiyle bulunacak tutar� a�amaz. D�� ticaret sermaye �irketleri ile sektörel d�� ticaret �irketlerine yap�lan ihraç kayd�yla teslimlerde ise bu s�n�r uygulanmaz.

E�de�er e�ya uygulamas� nedeniyle KDV ödeyerek sat�n ald�� girdileri kullanarak üretti�i ürünü ihraç eden ve bunun kar��l��nda da D��B kapsam�nda KDV ödemeden söz konusu girdi veya e�de�er e�yas�n� temin etme hakk� kazanan mükellefin KDV ödeyerek sat�n ald�� girdilere ili�kin KDV'yi, ba�lang�çta iade olarak talep etmesi mümkün de�ildir. �ade edilecek KDV'nin hesab�, e�de�er e�ya uygulamas� nedeniyle D��B kapsam�nda KDV ödemeksizin girdi temininden sonra yap�l�r. Bu durumda iade edilecek KDV tutar�, ihracat bedeli ile D��B kapsam�nda KDV ödemeksizin yurtiçi ve yurt d��ndan temin edilen girdilerin bedeli aras�ndaki farka genel vergi oran� uygulanmak suretiyle bulunacak tutar� a�amaz.

Örnek: Mükellef (B, 100.000 TL tutar�ndaki kuma�� D��B kapsam�nda KDV ödemeksizin (A)'dan sat�n alm�� ve imal etti�i gömlekleri 200.000 TL'ye (C)'ye ihraç kay�tl� teslim etmi�, (C) de söz konusu gömlekleri süresi içinde 210.000 TL bedel mukabili ihraç etmi�tir.

Kuma� ve gömlek teslimleri (%8) oran�nda KDV'ye tabidir.
Mükellef (A)'n�n indirilecek KDV toplam� fazla oldu�undan, 100.000 TL üzerinden hesaplad�� 8.000 TL KDV'yi tecil edememi�tir. Bu durumda Mükellef (A)'n�n 3065 say�l� Kanunun (��/�-c)ve geçici 17 maddeleri uyar�nca iade alabilece�i KDV tutar� 8.000 TL'dir. Mükellef (A)'n�n söz konusu kuma�� üretmek için yüklendi�i KDV'nin 12.000 TL olmas� durumunda, 8.000 TL'sini ihraç kay�tl� teslim nedeniyle, 4.000 TL'sini de indirimli orana tabi teslim nedeniyle, indirimli orana tabi i�lemlere ili�kin iade usul ve esaslar� çerçevesinde talep etmesi gerekir.
(B)'nin de D��B kapsam�nda sat�n ald�� kuma�lardan üretti�i gömlekleri 200.000 TL bedelle ihraç kay�tl� tesliminde hesaplad�� ancak tahsil etmedi�i 16.000 TL KDV'nin tamam�n�n indirilecek KDV tutar�n�n yüksek olmas� nedeniyle tecil edilemedi�ini varsayal�m. Bu durumda (B)'nin 3065 say�l� Kanunun (11/1-c) maddesi uyar�nca iade alabilece�i KDV tutar� (16.000 TL - 8.000 TL=) 8.000 TL olacakt�r. (B)'nin de söz konusu gömlekleri üretmek için yüklendi�i KDV tutar�n�n 10.000 TL oldu�unu varsayarsak, 8.000 TL KDV'yi ihraç kay�tl� teslim nedeniyle, 2.000 TL KDV'yi ise indirimli orana tabi teslim nedeniyle, indirimli orana tabi i�lemlere ili�kin iade usul ve esaslar� çerçevesinde talep edebilecektir.
(C) ise 210.000 TL ile 200.000 TL aras�ndaki fark olan 10.000 TL'nin (%18)'ini a�mamak üzere, söz konusu ihracat nedeniyle yüklendi�i KDV'yi ise iade alabilecektir.

2.4- D��B Kapsam�ndaki Tecil-Terkinden Kaynaklanan �ade Nedeniyle Verilmesi Gereken Belgelerle Mahsuben ve Nakden �ade

D��B sahibi mükelleflere ihraç kayd�yla yap�lan teslimlerden kaynaklanan iade taleplerinde a�a��daki belgeler aran�r:

Standart iade talep dilekçesi,
ihraç kayd�yla teslim faturalar� veya listesi,
Gümrük beyannamesi veya listesi ,
D��B onayl� örne�i,
3065 say�l� Kanunun geçici 17. maddesi uygulamas�nda aranan, sat�c� veya al�c�lar nezdinde düzenlenmi� olan özel amaçl� YMM raporu,
ihraç kayd�yla teslimin yap�ld�� döneme ait indirilecek KDV listesi.

D��B sahibi mükelleflere ihraç kayd�yla yap�lan teslimlerden kaynaklanan mahsuben iade talepleri yukar�daki belgelerin ibraz edilmi� olmas� halinde miktar�na bak�lmaks�z�n vergi inceleme raporu, YMM raporu ve teminat aranmadan yerine getirilir.

D��B sahibi mükelleflere ihraç kayd�yla yap�lan teslimlerden kaynaklanan ve 5.000.-TL'yi a�mayan nakden iade talepleri vergi inceleme raporu, YMM raporu ve teminat aranmadan yerine getirilir. �ade talebinin 5.000.-TL'yi a�mas� halinde a�an k�sm�n iadesi, vergi inceleme raporu veya YMM raporuna göre yerine getirilir. Teminat verilmesi halinde mükellefin iade talebi yerine getirilir ve teminat, vergi inceleme raporu veya YMM raporu sonucuna göre çözülür.^{^[23]}

3- D��B KAPSAMINDAK� KDV ��LEMLER�NDE ÖZELL�KL� HUSUSLAR

3.1- Al�c� ve Sat�c�n�n D��B Sahibi Olmas� Halinde Tecil-Terkin ve KDV �adesi Nas�l Yap�l�r?

Dâhilde i�leme izin belgesi (D��B) sahibi mükelleflerin, 3065 say�l� Kanunun geçici 17. maddesi kapsam�nda temin etti�i mallar� kullanarak üretti�i mallar�n D��B sahibi al�c�lara 3065 say�l� Kanunun geçici 17. maddesi kapsam�nda teslimi olanak dâhilindedir. Ancak, bu kapsamda teslim edilen mallar�n farkl� D��B'in girdisi kapsam�nda olmas� ve her bir D��B'in dâhilde i�leme mevzuat�na uygun olarak kapat�lmas� gerekir.^{^[24]} Söz gelimi, MSTF mükellefi D��B kapsam�nda hammaddesini temin ederek üretti�i ipli�i D��B olan KML mükellefine kuma� üretimi için tecil-terkin kapsam�nda satabilir. Görülece�i üzere iplik kuma��n ana girdisidir ve B mükellefi de D��B sahibidir. Ancak bu örnekte gerek MSTF gerekse KML mükellefinin D��B kapat�lmas� için üretilen kuma�lar�n D��B belgesindeki �artlar çerçevesinde ihraç edilmesi ve D��B belgelerinin kapat�lmas� gerekmektedir.

3.2- Sat�c�n�n D��B Olmas�, Al�c�n�n D��B Olmamas� Durumu

Sat�c� D��B kapsam�nda üretti�i mal ba�ka bir mal�n girdisi niteli�indeyse bu mal ancak 3065 say�l� Kanunun 11/1-c kapsam�nda ihraç kayd�yla ba�ka bir mükellefe tecil-terkin kapsam�nda sat�labilir. Burada önemli olan husus al�c�n�n imalatç� olmas� ve üretilen nihai ürünün ihraç edilmesidir. Böylece D��B sahibi sat�c� da ihrac�n gerçekle�tirilmesiyle belgesini kapatabilecektir. Örne�in, D��B kapsam�nda ithal edilen ipliklerin kullan�lmas� suretiyle üretilen kuma��n, D��B sahibi mükellefçe sanayi sicil belgesine sahip olmas� kayd�yla dâhilde i�leme izin belgesine sahip olmayan bir al�c�ya KDV Kanununun 11/1-c maddesine göre ve tecil- terkin sistemi kapsam�nda teslim edilmesi mümkün olup KDV iadesi al�nabilir.^{^[25]}

3.3- D��B Kapsam�ndaki KDV Uygulamas�nda �malatç� Olmak Zorunlulu�u

Dâhilde i�leme rejimi kapsam�nda belge alm�� al�c�lar�n 3065 say�l� Kanunun geçici 17. maddesi kapsam�nda KDV ödemeksizin mal al�m� yapmalar� için ayr�ca "imalatç�" (sanayici siciline kaydedilmi� üreticiler) vasf�n� haiz olmalar� gerekmez. D��B sahibi mükelleflere, dahilde i�leme rejimi kapsam�nda ihraç edilecek ürünlerin imalinde kullan�lacak maddeleri teslim edecek sat�c�lar�n KDV mükellefi olmalar� yeterli olup, ayr�ca imalatç� olmalar� �art� aranmaz.^{^[26]} Bununla birlikte D��B uygulamas� üretim sürecinde ithal e�yan�n (hammadde veya ara mal�n), i�lem görmü� ürünlerin üretiminde ihraç edilmesine dayanan bir sistem oldu�u için al�c�lar�n imalatç� oldu�u görülmektedir.

3.4- D��B Kapsam�ndaki KDV Uygulamas�nda Sektör Ayr�m�

D��B uygulamas�, üretim ve üretilen ürünün ihrac�na dayanan bir sistem olmas� nedeniyle hizmet sektörü D��B kapsam�nda yer almamaktad�r. Bu nedenle D��B kapsam�ndaki tecil-terkin uygulamas� mal teslimleri bak�m�ndan geçerli olup, hizmet ifalar� bu kapsama girmez.^{^[27]} Dolay�s�yla elinde D��B olan bir mükellef her ne kadar üretim yapsa da baz� durumlarda yap�lan i� hizmet (fason hizmet, i�çilik hizmeti vb.) olarak kabul edilebilir. Örne�in, D��B kapsam�nda ihracatç� firma taraf�ndan ithal edilen has alt�n�n i�lenerek D��B sahibi ihracatç� firmaya verilmesi i�leminin "teslim" mahiyetinde bir i�lem olarak de�erlendirilmesi mümkün bulunmamakta olup, mükellef taraf�ndan gerçekle�tirilen i�lemin, alt�n i�leme i�çili�i hizmeti olarak kabul edilmesi gerekmekte olup tecil-terkin i�lemi yap�lmayacakt�r.^{^[28]} Hizmet al�mlar� bu kapsamda olmad��ndan ihraç kay�tl� olarak temin etti�iniz hammaddelere ili�kin alm�� oldu�unuz i�çilik hizmetleri KDV' ye tabi olacakt�r.^{^[29]}

3.5- Gümrük K�ymetinin Gümrük �daresi Taraf�ndan Belirlendi�i Durumlarda KDV �adesi

Malum oldu�u üzere D��B kapsam�nda iade talep edilecek KDV tutar�, ihraç kayd�yla teslim bedeli ile bu mallar�n üretimi için yurtiçi ve yurtd��ndan KDV ödemeksizin temin etti�i mallar�n bedeli aras�ndaki farka genel vergi oran� uygulanmak suretiyle bulunacak tutar� a�amayacakt�r. Baz� durumlarda (ithalatta gözetim uygulamas�, ithalatta korunma önlemleri uygulamas�, referans fiyat uygulamas� gibi)^{^[30]} gümrük idaresi, ithalatta gümrük istatistik k�ymetini kendisi belirleyebilmektedir. Bu çerçevede, D��B kapsam�nda ithalat� yap�lan emtia ile ilgili olarak ödenmeyen KDV tutar�n�n belirlenmesinde, söz konusu mal�n gümrük istatistiki k�ymeti yerine yasal defter ve kay�tlara giren gerçek maliyetinin dikkate al�nmas� mümkün olup, bu durumun iade talebine esas te�kil eden YMM raporunda aç�klanmas� gerekmektedir.^{^[31]}

3.6- As�l Ürünün Üretim Sürecinde Ortaya Ç�kan �kincil Ürünün Durumu

Dâhilde i�leme rejimi kapsam�nda al�nan maddelerin, i�lendikten sonra elde edilen mamul mal�n ihraç edilmesi esast�r.^{^[32]} Dâhilde i�leme rejimi kapsam�nda yap�lan üretim sonucunda elde edilmesi amaçlanan ürüne as�l i�lem görmü� ürün ve as�l i�lem görmü� ürün d��ndaki ürün yani üretilmesi amaçlanmayan ama as�l i�lem görmü� ürünün imalat� esnas�nda ortaya ç�kan ürüne ise ikincil i�lem görmü� ürün denir.^{^[33]} Söz gelimi, D��B kapsam�nda bu�day ithal edilerek un üretilmi� ve bu üretim neticesinde kepek ortaya ç�kt�� takdirde un as�l i�lem görmü� ürün ve kepek ikincil i�lem görmü� ürün olacakt�r. Ya da kuma� ithal edilerek yap�lan kazak üretiminde ortaya ç�kan k�rp�nt�larda ise kazak as�l i�lem görmü� ürün ve k�rp�nt� ise ikincil i�lem görmü� ürün olacakt�r.

Dâhilde i�leme izin belgesi/ kapsam�nda ithal edilen e�yadan elde edilen ikincil i�lem görmü� ürünün, ihracat taahhüdünün kapat�lmas�ndan önce gümrük mevzuat� çerçevesinde gümrük idaresi gözetiminde imhas�, gümrü�e terk edilmesi, ç�k�� hükmünde gümrü�e teslimi veya serbest dola��ma giri� rejimi hükümlerine göre ithali hallerinde, bu ürünün ihracat�n�n gerçekle�tirilmesi aranmaz. Bununla birlikte ikincil i�lem görmü� ürünün ihraç edilmemesi halinde, ithal e�yas�na ili�kin beyannamenin tescil tarihindeki kur ve vergi oran� veya as�l i�lem görmü� ürünün ihraç edilen k�sm� oran�nda ikincil i�lem görmü� ürünün serbest dola��ma giri�ine ili�kin beyannamenin tescil tarihindeki kur ve vergi oran� esas al�narak hesaplanan verginin, ilgili gümrük idaresine yat�r�ld��n�n tevsiki aran�r. Bu i�lemlerin yapt�r�lmamas� halinde D��B'in kapat�lmas� mümkün olmayacakt�r.^{^[34]}

Bu kapsamda ikincil i�lem görmü� ürünlerin serbest dola��ma giri�inde ödenen KDV, gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin ba�lad�� vergilendirme döneminde ilgili dönemi kapsayan takvim y�l�n� takip eden takvim y�l� a��lmamak suretiyle indirim konusu yap�lmas� mümkün bulunmaktad�r.^{^[35]}

Söz konusu ürünün indirimli orana tabi olmas� halinde gümrükte ödenerek indirim hesaplar�na al�nan KDV; indirim yoluyla telafi edilememesi halinde indirimli orana tabi i�lemlerle ilgili iade hesab�na dâhil edilmesi mümkün bulunmaktad�r.^{^[36]}

3.7- D3 Kodlu D��B Kapsam�ndaki Teslimlerde KDV Uygulamas�[37]

Ulusal piyasada sat�� ihracat say�lan ve ithalatta gümrük muafiyetinden yararland�r�lan sat�� ve teslimler ihracat say�lan sat�� ve teslimlerdir. Bu teslimlerde gümrük muafiyetli ithalat imkan� sa�layan belge ise dâhilde i�leme izin belgesi^{^[38]} olup bu belge klasik anlamdaki D��B'den (Klasik anlamdaki D��B'lerin kodu Di) farkl� oldu�u için D3 koduyla^{^[39]} adland�r�lmaktad�r.

D�� Ticaret mevzuat�nda ihracat olarak de�erlendirilen ancak KDV Kanununda belirtilen �artlar� ta��mayan i�lemlerin ihracat istisnas� kapsam�nda de�erlendirilmesi mümkün bulunmad��ndan, imalatç� firmalar�n yapacaklar� sat�� ve teslimlerde ihracat istisnas� uygulanmas� mümkün de�ildir. �hracat say�lan yurt içi teslim için ham ve yard�mc� madde ithalinin sahip olunan D3 kodlu D��B ile yap�lmas�, söz konusu teslim kapsam�ndaki ürünlerin ihraç edilmeyecek olmas� nedeniyle tecil-terkin uygulanmas� kapsam�nda de�erlendirilmeyecektir.^{^[40]}

3.8- E�de�er E�yan�n Yurt içinden Temin Edilmesi Halinde Tecil Terkin

Dâhilde i�leme rejimi kapsam�nda önceden yap�lan ihracat kar��l�� ithalata olanak tan�yan "e�de�er e�ya" uygulamas� çerçevesinde ithal edilen hammadde, mamul madde, ara mal veya di�er maddelerin ithalinde KDV ödenmemekle birlikte, söz konusu e�de�er e�yan�n belge süresi sonuna kadar katma de�er vergisinde tecil-terkin sistemi çerçevesinde yurt içinden temin edilmesi mümkündür.^{^[41]}

3.9- �hracat�n Fiilen D��B Süresinden Sonra Gerçekle�mesi Durumu

Malum oldu�u üzere D��B, ilgili e�yan�n ihracat�n�n yap�lamas�na müteakip kapat�lmaktad�r. Gümrük beyannamesinin belge süresi içerisinde tescil edilmi� olmas� bu beyannamenin belge kapsam�nda de�erlendirilebilmesi için yeterli say�l�r. Ancak, belge ihracat taahhüdünün kapat�lmas�nda, belge süresi içerisinde tescil edilmi� ihracata ili�kin gümrük beyannamesi kapsam�ndaki ihracat�n gerçekle�tirildi�inin tespiti aran�r.^{^[42]} Bu ba�lamda KDV Kanununun geçici 17. maddesine göre; D��B kapsam�nda gerçekle�tirilen ihracatta, gümrük beyannamesinin belge/izin süresi içerisinde tescil edildi�inin tevsik edilmesi �art�yla, ihracat�n kanuni süre içinde gerçekle�ti�i kabul edilecektir.^{^[43]}

3.10- D��B Kapsam�nda Temsilci Kanal�yla Yap�lan �thalat Yap�lmas� Durumu

Dâhilde i�leme izin belgesi kapsam�ndaki e�yan�n ithalat�, belge sahibi firma taraf�ndan yap�labilece�i gibi Borçlar Kanunu’nun do�rudan ya da dolayl� temsil hükümlerine göre tayin edilmi� olmak kayd�yla, temsilci arac�l��yla da yap�labilir.^{^[44]}

�thalat�n temsilci arac�l��yla yap�lmas� durumunda vekâlet sözle�mesine benzeyen bir durum söz konusudur. Temsilci, temsil olunan ithalatç�n�n vekili gibi ithalat i�lemlerini takip etmesine kar��l�k, ithalat i�lemini temsil olunan nam ve hesab�na yapmaktad�r. Böylece, D��B kapsam�nda söz konusu belge sahibi firmalar ad�na temsilci olarak KDV ödenmeksizin ithal edilen mallar�n D��B sahibi firmalara tesliminde KDV uygulanmayacak ancak, arac�l�k nedeniyle elde edilen gelir genel oranda (%18) KDV'ye tabi tutulacakt�r.^{^[45]}

3.10.1 �darenin Konu Hakk�ndaki Görü� De�i�ikli�i

Çal��man�n, okuyucu taraf�ndan özümsenmesi ad�na mali idarenin, dâhilde i�leme rejiminde KDV iade usulüne dönük görü� de�i�ikli�ine yer vermek ihtiyac� duyulmu�tur. Bu ba�lamda 04/10/2016 tarihli ve 29847 say�l� Resmi Gazetede yay�mlanan 7 seri No.lu Katma De�er Vergisi Genel Uygulama Tebli�inde De�i�iklik Yap�lmas�na Dair Tebli�in 11. maddesi, Katma De�er Vergisi Genel Uygulama Tebli�inin (IV/A-1.5.) bölümünün birinci paragraf�n� a�a��daki �ekilde de�i�tirilmi�tir.

“D��B sahibi mükellef taraf�ndan bu belge kapsam�nda üretilen mallar, belge sahibi taraf�ndan do�rudan ihraç edilebilir ya da 3065 say�l� Kanunun (11/1-c) veya geçici 17 nci maddeleri kapsam�nda ihraç kayd�yla teslim edilebilir. Dolay�s�yla D��B sahibi mükellefin belge kapsam�nda yurtiçi ve yurtd��ndan KDV ödemeksizin temin etti�i mallar� kullanarak üretti�i mallar�n, D��B sahibi mükellef taraf�ndan KDV hesaplanarak (3065 say�l� Kanunun (11/1-c) ve geçici 17 nci maddeleri kapsam�ndaki ihraç kayd�yla yap�lan teslimler nedeniyle hesaplanan KDV hariç) teslimi mümkün de�ildir. Buna ra�men, D��B kapsam�nda üretilen mallar�n KDV hesaplanarak (3065 say�l� Kanunun (11/1-c) ve geçici 17 nci maddeleri kapsam�ndaki ihraç kayd�yla yap�lan teslimler nedeniyle hesaplanan KDV hariç) teslim edilmesi halinde, ihracatç�lara bu teslimler nedeniyle yüklenilen KDV’nin iadesi yap�lamaz.”

13/12/2016 tarihli ve 29917 say�l� Resmi Gazete yay�mlanan 8 seri No.lu Katma De�er Vergisi Genel Uygulama Tebli�inde De�i�iklik Yap�lmas�na Dair Tebli�in 1. Maddesi ile Katma De�er Vergisi (KDV) Genel Uygulama Tebli�inin (IV/A-1.5.) bölümünün; birinci paragraf�n�n son cümlesindeki "ihracatç�lara" ibaresinden sonra gelmek üzere "(d�� ticaret sermaye �irketleri ile sektörel d�� ticaret �irketleri hariç)" ibaresi, ikinci paragraf�n�n sonuna "D�� ticaret sermaye �irketleri ile sektörel d�� ticaret �irketlerine yap�lan ihraç kayd�yla teslimlerde bu s�n�r uygulanmaz." cümlesi eklenmi�tir.

15/02/2017 tarihli ve 29980 say�l� Resmi Gazetede yay�mlanan 11 seri No.lu Katma De�er Vergisi Genel Uygulama Tebli�inde De�i�iklik Yap�lmas�na Dair Tebli�in 19. maddesi ile Katma De�er Vergisi (KDV) Genel Uygulama Tebli�inin (IV/A-1.5.) bölümünün birinci paragraf� yürürlükten kald�r�lm��, ikinci paragraf�n�n birinci cümlesi a�a��daki �ekilde de�i�tirilmi�tir:

"D��B kapsam�nda KDV ödemeksizin yurtiçi ve yurtd��ndan sat�n ald�� girdileri kullanarak üretti�i mal� 3065 say�l� Kanunun (11/1-c) maddesi kapsam�nda ihraç kay�tl� olarak teslim eden bir mükellefin iade alaca�� KDV tutar�, ihraç kay�tl� teslim bedeli ile D��B kapsam�nda ald�� girdilerin bedeli aras�ndaki farka genel vergi oran� uygulanmak suretiyle bulunacak tutar� a�amaz."

Yukar�daki düzenlemelerden de görülece�i üzere, idare ba�lang�çta D��B kapsam�nda üretilen mallar�n KDV hesaplanarak (3065 say�l� Kanunun (11/1-c) ve geçici 17 nci maddeleri kapsam�ndaki ihraç kayd�yla yap�lan teslimler nedeniyle hesaplanan KDV hariç) teslim edilmesi halinde, ihracatç�lara bu teslimler nedeniyle yüklenilen KDV’nin iadesine cevaz vermemekteydi. 8 seri No.lu Tebli�i ile bu konuya, d�� ticaret sermaye �irketleri ile sektörel d�� ticaret �irketleri hariç ibaresi ile bir istisna getirilmi� ve 11 seri No.lu Tebli� ile söz konusu k�s�t tamamen ortadan kald�r�lm��t�r.

SONUÇ

Dâhilde i�leme rejimi, D��B sahibi mükelleflere üretip ihraç edecekleri mallar�n bünyesine giren girdileri, ba�ta KDV olmak üzere gümrükte herhangi bir vergi ödemeden ithal etme imkân� sa�lamaktad�r. 3065 say�l� KDV Kanunu da bu düzenlemeye paralel bir düzenleme yaparak, söz konusu girdilerin yurt içi teslimlerinde tecil-terkin uygulamas� kapsam�nda i�lem yap�labilmesine yönelik hükümlere yer vermi�tir. Bu bak�mdan, dâhilde i�leme rejiminin ve KDV Kanunu’nun D��B sahibi mükelleflere sa�lad�� vergisel avantajlar aç�kt�r. Ancak söz konusu avantajlar, beraberinde bu mükelleflere birtak�m yükümlülükler de getirmektedir. Söz gelimi, D��B kapsam�nda temin edilen girdiler kullan�larak üretilen mallar�n D��B’de yer alan süreler içerisinde ihraç edilmemesi halinde zaman�nda tahsil edilemeyen KDV’nin, vergi ziya� cezas� uygulanarak gecikme faizi ile birlikte bu mükelleflerden tahsil edilmesi gibi. Bu nedenle, D��B sahibi mükelleflerin bu tarz yükümlülükler ile kar��la�mamas� için yasal mevzuatta yer alan hükümlere önemle uymas� gerekmektedir.

Yukar�da yer verilen vergisel avantajlar�n yan� s�ra, bu mükelleflerin yapacaklar� teslimlerin niteli�ine göre, KDV iadesi alabilmelerine yönelik KDV Genel Uygulama Tebli�i’nde bir tak�m düzenlemelere de yer verilmi�tir. Bu iadelerin ise, tüm mükelleflerde oldu�u gibi D��B sahibi mükellefler için de önemli bir mali kaynak oldu�una �üphe yoktur. Bu do�rultuda, temin edilen girdiler için KDV ödenmemesi ile ba�layan bu sürecin, ancak KDV iadeleri ile tamamlanmas� halinde kaynaklar�n etkin bir biçimde kullan�ld��ndan bahsedilebilecektir. Bu nedenle mükellefler, KDV iade tutarlar�n� tam ve do�ru olarak hesaplamak ve bu do�rultuda beyan etmek zorundad�rlar. Fakat bunu yaparken de, iade tutar�n�n tespit edilmesine yönelik izlenecek yolun ve yap�lacak hesaplamalar�n, üretilen mallar�n ihraç edilmesi ya da ihraç kay�tl� olarak teslim edilmesine yönelik izlenecek yolun ve yap�lacak hesaplamalar�n, üretilen mallar�n ihraç edilmesi ya da ihraç kay�tl� olarak teslim edilmesin a�l� olarak farkl� bir hesaplama tekni�i getirdi�ini de göz önünde bulundurmalar� gerekmektedir.

[1] Gümrükler Genel Müdürlü�ü, “Dâhilde ��leme Nedir?”. (https://ggm.ticaret.gov.tr/sikca-sorulan-sorular/ticari/dahilde-isleme). Eri�im tarihi:10 Ekim 2019.

[2] Asl�han Kocaefe Cebeci ve Mutlu Y�lmaz, Dahilde ��leme Rejimi ve Türk D�� Ticareti Üzerine Etkilerinin Analizi(1996-2011), F�rat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:23, Say�:2, Elaz��, 2013, s.208.

[3] Gümrükler Genel Müdürlü�ü, Dahilde i�leme, (http://ggm.ticaret.gov.tr/data/51e93abf487c8e3dc0903f51/%C3%96zetle%20Dahilde%20%C4%B0%C5%9Fleme%20Rejimi.html). Eri�im tarihi: 10 Ekim 2019.

[4] Gülden ��MAN. Tax Advantages and Violations in the Internal Processing Regime, Journal of Current Research on Social Sciences, Volume:7, Issue:4, 2017, s.267.

[5] �hracat Genel Müdürlü�ü, 2006/12 Say�l� Dâhilde i�leme Rejimi (D�R) Genel Tebli�i, 26382 Say� ve 20.12.2006 Tarihli Resmi Gazete

[6] Prof. Dr. R�dvan KARLUK, Avrupa Birli�i Türkiye �li�kileri: Bir Ç�kmaz Sokak, Beta, �stanbul, 2013, s.81.

[7] Gümrükler Genel Müdürlü�ü, Dahilde ��leme. (http://ggm.ticaret.gov.tr/data/51e93abf487c8e3dc0903f51/%C3%96zetle%20Dahilde%20 %C4%B0%C5%9Fleme%20Rejimi.html). Eri�im tarihi: 10 Kas�m 2019.

[8] �hracat Genel Müdürlü�ü, 2006/12 Say�l� D�R Genel Tebli�i, 26382 Say� ve 20.12.2006 Tarihli Resmi Gazete

[9] Mutlu YILMAZ ve Ahmet ÖZKEN, D�� Ticarete Giri�, 3. Bask�, Gazi Kitabevi, 2015, s.112.

[10] Doç. Dr. Ufuk SELEN. Gümrük ��lemleri Ve Vergilendirilmesi, 9. Bask�, Ekin Yay�nlar�, Bursa, Eylül 2017, s.68,69

[11] Prof.Dr. Mehmet YÜCE ve Prof. Dr. Ali ÇEL�KKAYA. Örnek Uygulamalarla Gümrük Uyu�mazl�klar� ve Çözüm Yollar�, Bursa, 2016, s.15.

[12] �hracat Genel Müdürlü�ü, 2006/12 Say�l� D�R Genel Tebli�i, 26382 Say� ve 20.12.2006 Tarihli Resmi Gazete

^{^[13]} Ufuk SELEN. “D�� Ticaret Yard�m Unsuru Olarak Dahilde ��leme Rejimi:Türkiye Aç�s�ndan De�erlendirilmesi”. Akdeniz �.�.B.F. Dergisi, Say�:10, 2005, s.192,193.

^{^[14]} Prof. Dr. Güven SAYILGAN ve Dr. Co�kun �ENOL. “Dâhilde ��leme Rejimi ve Türk ��letmelerinin �hracat� Üzerine Etkileri”. Erciyes Üniversitesi �ktisadi ve �dari Bilimler Fakültesi Dergisi, Say�:35, 2010, s.42.

[15] Ali DÖLEK. “Gümrük ��lemleri ve Kaçakç�l�k”, �stanbul:2004, s:77.

[16] Erkut Onursal, Mevzuat ve Teknik Yönleri �le �hracat ve �thalat i�lemleri, Ankara:2017, s:300.

[17] �hracat Genel Müdürlü�ü, 2006/12 Say�l� Dahilde ��leme Rejimi (D�R) Genel Tebli�i, 26382 Say� ve 20.12.2006 Tarihli Resmi Gazete

[18] �hracat Genel Müdürlü�ü, 2006/12 Say�l� Dahilde ��leme Rejimi (D�R) Genel Tebli�i, 26382 Say� ve 20.12.2006 Tarihli Resmi Gazete

[19] Gelir �daresi Ba�kanl��, Katma De�er Vergisi Uygulama Genel Tebli�i, 28983 Say� ve 26.04.2014 Tarihli Resmi Gazete.

[20] Nuri De�er, Aç�klamal� ve Uygulamal� KDV, 5. Bask�, Yakla��m Yay�nc�l�k, 2014, s.437.

[21] Gelir �daresi Ba�kanl��, 1921 Say� ve 22/07/2014 Tarihli Özelge, (http://www.gib.gov.tr/gibmevzuat). Eri�im tarihi: 12 Kas�m 2019.

[22] Gelir �daresi Ba�kanl��, Katma De�er Vergisi Uygulama Genel Tebli�i, 28983 Say� ve 26.04.2014 Tarihli Resmi Gazete.

[23] Gelir �daresi Ba�kanl��, Katma De�er Vergisi Uygulama Genel Tebli�i, 28983 Say� ve 26.04.2014 Tarihli Resmi Gazete.

[24] Gelir �daresi Ba�kanl��, Katma De�er Vergisi Uygulama Genel Tebli�i, 28983 Say� ve 26.04.2014 Tarihli Resmi Gazete.

[25] Gelir �daresi Ba�kanl��, 366 Say� ve 30.01.2012 Tarihli Özelge, (http://www.gib.gov.tr/index.php?id=1079&uid=6vGIBvFDSM4mLRaL&type=ozelge). Eri�im tarihi: 13 Kas�m 2019.

[26] Gelir �daresi Ba�kanl��, Katma De�er Vergisi Uygulama Genel Tebli�i, 28983 Say� ve 26.04.2014 Tarihli Resmi Gazete.

[27] Gelir �daresi Ba�kanl��, Katma De�er Vergisi Uygulama Genel Tebli�i, 28983 Say� ve 26.04.2014 Tarihli Resmi Gazete.

[28] Gelir �daresi Ba�kanl��,1503 Say� ve 29.05.2014 Tarihli Özelge, (http://www.gib.gov.tr/index.php?id=1079&uid=6vGIBvFDSM4mLRaL&type=ozelge). Eri�im tarihi:13 Kas�m 2019.

[29] Gelir �daresi Ba�kanl��, 559296 Say� ve 14.12.2017 Tarihli Özelge, (http://www.gib.gov.tr/gibmevzuat). Eri�im tarihi:13 Kas�m 2019.

[30] Ticaret Bakanl��, Gümrükte Korunma Önlemleri, (https://www.ticaret.gov.tr/ithalat/ticaret-politikasi-savunma-araclari/korunma-onlemleri). Eri�im tarihi:13 Kas�m 2019.

[31] Gelir �daresi Ba�kanl��, 514342 Say� ve 01.12.2017 Tarihli Özelge, (http://www.gib.gov.tr/gibmevzuat). Eri�im tarihi:12 Kas�m 2019.

[32] Gelir �daresi Ba�kanl��, Katma De�er Vergisi Uygulama Genel Tebli�i, 28983 Say� ve 26.04.2014 Tarihli Resmi Gazete.

[33] �hracat Genel Müdürlü�ü, 2006/12 Say�l� Dâhilde i�leme Rejimi (D�R) Genel Tebli�i, 26382 Say� ve 20.12.2006 Tarihli Resmi Gazete.

[34] �hracat Genel Müdürlü�ü, 2006/12 Say�l� Dahilde i�leme Rejimi (DiR) Genel Tebli�i, 26382 Say� ve 20.12.2006 Tarihli Resmi Gazete.

[35] Gelir �daresi Ba�kanl��, 949 Say� ve 15.04.2014 Tarihli Özelge, (http://www.gib.gov.tr/gibmevzuat). Eri�im tarihi:11 Kas�m 2019.

[36] Gelir �daresi Ba�kanl��, 2736 Say� ve 11.01.2017 Tarihli Özelge, (http://www.gib.gov.tr/gibmevzuat). Eri�im tarihi:11 Kas�m 2019.

[37] Alp KOLA��NL�LER. “�thalat ve �hracat Süreçleri, Dâhilde ��leme Rejiminin Avantajlar� ve �hracatç�ya Yap�lan Geri Ödemeler”. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yay�mlanmam�� Yüksek Lisans Tezi), �zmir 2019, s:53.

[38] Ticaret Bakanl��, 25709 Say� ve 27.01.2005 Tarihli Resmi Gazete

[39] Ticaret Bakanl��, Dahilde i�leme Rejimi Hakk�nda Genelge (2008/1). (https://kms.kaysis.gov.tr/Home/Goster/25101). Eri�im tarihi:13 Kas�m 2019.

[40] Gelir �daresi Ba�kanl��, 161 Say� ve 21.08.2013 Tarihli Özelge, (http://www.gib.gov.tr/gibmevzuat). Eri�im tarihi:12 Kas�m 2019.

[41] �hracat Genel Müdürlü�ü, 2006/12 Say�l� Dahilde ��leme Rejimi (D�R) Genel Tebli�i, 26382 Say� ve 20.12.2006 Tarihli Resmi Gazete

[42] �hracat Genel Müdürlü�ü, 2006/12 Say�l� Dahilde ��leme Rejimi (D�R) Genel Tebli�i, 26382 Say� ve 20.12.2006 Tarihli Resmi Gazete

[43] Gelir �daresi Ba�kanl��, 1391 Say� ve 18.04.2012 Tarihli Özelge, (http://www.gib.gov.tr/gibmevzuat). Eri�im tarihi:09 Kas�m 2019.

[44] �hracat Genel Müdürlü�ü, 2006/12 Say�l� Dahilde ��leme Rejimi (D�R) Genel Tebli�i, 26382 Say� ve 20.12.2006 Tarihli Resmi Gazete

[45] Gelir �daresi Ba�kanl��, 669 Say� ve 21.02.2012 Tarihli Özelge, (http://www.gib.gov.tr/gibmevzuat). Eri�im tarihi:09 Kas�m 2019.

D�H�LDE ��LEME REJ�M�N�N KDV �ADES� A�ISINDAN DE�ERLEND�R�LMES� ve �ZELL�KL� KONULAR

YORUMLAR

D�H�LDE ��LEME REJ�M�N�N KDV �ADES� A�ISINDAN DE�ERLEND�R�LMES� ve �ZELL�KL� KONULAR

YAZAR HAKKINDA

Yi�it YILDIZ Vergi M�fetti� Yard�mc�s�, Hazine ve Maliye Bakanl���

YAZARIN SON MAKALELER�

TUR�ZM PAYI; YEN� B�R VERG� M�?

YEN�LENEB�L�R ENERJ� SANTRALLER�NDE AMORT�SMAN NASIL HESAPLANIR?

�G�G EKONOM�Sݔ ve VERG�LEND�R�LMES�

YORUMLAR

Yi�it YILDIZ Vergi M�fetti� Yard�mc�s�, Hazine ve Maliye Bakanl��