Vergi sistemimizde kazanç üzerinden alınan vergiler bilindiği üzere şahıslardan alınan gelir vergisi ile
kurumlardan alınan kurumlar vergisidir. 1950 yılından bu yana uygulana gelen Kurumlar Vergisi Kanunu'nda özellikle 3239 sayılı Kanunla 1.1.1986'dan itibaren köklü değişikler yapılmıştır. Yazımızın alt bölümlerinde ayrıca açıklanacak bu durum neticesinde; Gelir Vergisi Kanunu'nun 77. maddesiyle vergi sistemimize giren vergi
alacağı müessesesi kaldırılmış, buna karşılık kurumlar vergisi nispeti yükseltilmiştir. Getirilen bu hükümlerle kurum kazançlarının ortaklara dağıtılınadan kurum bünyesinde veya elde edildiği kurumda kesin vergilendirmesini yaparak ortaklar tarafından tekrar beyan edilmesine gerek olmayacak şekilde kurumlar vergisinin alınması öngörülmüştür. Bu şekilde kar payı (kurum kazancı) elde eden gerçek kişiler elde ettikleri
kar payını (Menkul sermaye iradını) beyan etmezken, kurumlar ise iştirak kazancı olarak nitelendirilen bu kazançlarını kendi kurum kazancından indirme imkanına kavuşmuşlardır. (G.V.K. mük. mad. 39; madde 85) Keza
3239 sayılı Kanun ve daha sonra yürürlüğe giren 3332, 3824 sayılı Kanunlarla K. V.K. 'nun 8. maddesinde vergiden istisna edilen kazançlar 19 maddeye çıkartılarak kurumların özellik arzeden kazançları istisna konusu edilmiştir.
Sosyal, ekonomik ve uluslararası ilişkilerde yaşanan hızlı değişim ve baskılar siyasi iktidarları da etkilemekte, bu şekilde etkilenme kaçınılmaz olarak vergi sistemi ve kanunlarında da değişikliğin yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Son olarak kamuoyunun vergi reformu tasarısı olarak uzun süre gündeminde kalarak tartışılan ve 3946 sayılı kanunla yasalaşan bazı vergi kanunlarında değişiklikler yapılması hakkında kanun 5422 sayılı K.V.K.'nda da değişikliklere neden olmuş ve kısmen önceki kısa açıklamalarımızda yer verilen eski hükümlere geri dönülmüş, ayrıca kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlar sınırlandırılmıştır.
Yazımızın konusunu kurumlar vergisinde son düzenlemeler oluşturmaktadır. Ancak yapılan son düzenlemeler 1994 yılı kurum kazançlarına uygulanacağından 1993 yılı kurum kazançlarının beyanının verilmesine yönelik geçmiş düzenlemelere de yazımızda yer verilmesi yoluna gidilmiştir. Böylelikle okuyucuya mukayese yapabilme olanağı verilmesi düşünüldüğü gibi 1993 yılı kurum kazançlarının beyanı da açıklanmaya çalışılmıştır .
Makaleyi PDF olarak indirebilirsiniz.