Vergi inceleme istatistikleri belirli zamanlarda Gelir İdaresi Başkanlığı Faaliyet Raporları ile kamuoyuna duyurulmaktadır. Kamuoyuna duyurulan vergi inceleme istatistikleri birçok kişi ve kuruluş tarafından yorumlanarak, ülkemizde yaşanan kayıt dışı ekonominin büyüklüğü hakkında tahmin yapılmaya çalışılmaktadır.
Bilindiği üzere kayıt dışı ekonomi, ekonomik faaliyetlerin fiilen gerçekleşmiş olmasına rağmen bu faaliyetlerle ilgili kayıtların tutulmaması, kanuni belgelerle belgelendirilmemesi, devletin yetkili idarelerince tespit edilememesi ve izlenememesi sonucunda milli gelir hesaplamalarına da dâhil edilmeyen ekonomik işlem ve faaliyetlerin tamamıdır. Kayıt dışı ekonominin kayıtlı ekonomiye nispetle büyüklüğünü tespit etmek amacıyla birçok yöntem geliştirilmiştir. Bu yöntemlerden biri, belki de en fazla kullanılanı vergi inceleme sonuçlarına istinaden yapılan tahminler olup bu tahminlerin yapılmasına olanak sağlayan veri de, incelemeler sonucunda bulunan matrah farkı ile incelenen matrahın birbirine oranıdır.
Ancak vergi inceleme istatistikleri, kayıt dışı ekonominin büyüklüğünü ölçmede sanıldığı kadar yeterli bir veri değildir. Biz de bu yazımızda, vergi inceleme istatistiklerinin neden kayıt dışı ekonominin büyüklüğünü ölçmede yeterli bir veri olmadığını anlatmaya çalışacağız.
Makaleyi PDF olarak indirebilirsiniz.