Kurumlar Vergisi Kanunu?nun 12 ve 13?ün- cü maddelerinde sırasıyla ?Örtülü Sermaye? ve ?Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı? vergi güvenlik müesseseleri düzenlenmiştir. Her iki güvenlik müessesesinin de kendi içerisinde belirlenmiş olan farklı amaçları bulunmaktadır. Ancak kurumların ortaklarından gerçekleştirecekleri borçlanma işlemlerinde bazı şartların varlığı halinde, aynı borçlanma işlemi nedeniyle her iki vergi güvenlik müessesesinin de uygulama imkânı doğabilmektedir. Çalışmamızda, bu tip bir durumda dönem sonunda hesaplamaların nasıl yapılması gerektiği, hangi müessesenin daha önce uygulanacağının bir önemi olup olmadığı örnek olay üzerinden değerlendirmelerimizle birlikte okuyucuya aktarılmaya çalışılmıştır.
Ülkemizde akaryakıt sektörü içerisindeki en önemli sorunlardan biri olan "10 Numara Yağ" sorunu, 08.10.2012 tarih ve 2012/3792 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve akabinde yayımlanan 25 Seri No.lu Özel Tüketim Vergisi Genel Tebliği ile bir nebze sorun olmaktan çıkartılmıştı. Ancak son günlerde sektörde yeniden bu şekilde bir sorunun varlığı ortaya çıkmıştır. Özellikle yazılı ve görsel medyada bu konuda çok sayıda haberin yer aldığı görülmektedir. Fakat bu haberlerde, piyasaya kaçak olarak sunulan motorin ikamesi malların kaynağı tam olarak açıklanamamaktadır. Bu çalışmamızda, piyasaya sürülen 10 numara yağda kullanılan yeni yöntemin ne olduğu ve buna karşı vergi idaresinin uygulayabileceği tedbirlerin neler olabileceği anlatılmaya çalışılmıştır.
Öteden beri Katma Değer Vergisi mevzuatında uygulanmakta olan "Tevkifat Uygulaması", 19.04.2014 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 34 Seri No'lu Özel Tüketim Vergisi Genel Tebliği ile ilk defa ÖTV mevzuatında da uygulanmaya başlamıştır. Böylece Maliye Bakanlığı, ÖTV Kanunu'nun 4. maddesinin 2 numaralı fıkrasının kendisine vermiş olduğu yetkiyi ilk defa kullanarak (I) sayılı listenin (B) cetvelinde yer alan 38.11 GTİP numaralı malların tesliminde, diğer bazı koşulların da gerçekleşmesi halinde alıcılar tarafından tam tevkifat yapılması gerektiğini düzenlemiştir. Bu düzenleme Tebliğ'de yer alan diğer şartlarında varlığı halinde Tebliğ yürürlük tarihi olan 19.04.2014 tarihi itibariyle mükellefler tarafından uyulması gereken zorunlu bir uygulama olup satıcı veya alıcıların tevkifat yapılıp yapılmaması konusunda herhangi bir seçimlik hakları bulunmamaktadır.
Kurumlar Vergisi Kanunu'nda yer alan vergi güvenlik müesseselerinden örtülü sermaye uygulaması ile örtülü sermayeyi kullanan kurum açısından bazı yaptırım ve sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Ayrıca diğer şartların da oluşması ile karşı taraf nezdinde de düzeltilmesi gereken işlemler bulunmaktadır. Söz konusu düzeltme işlemleri ise, örtülü sermayeye konu olan borç için ödenen faizlerin, Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Kanunları uygulaması bakımından gerek borç alan gerekse borç veren nezdinde artık dağıtılmış kâr payı olarak sayılmasından dolayı yapılmaktadır. Düzeltme işlemlerinin uygulanması sırasında, hem borç alanın hem de borç verenin hukuki niteliklerine göre bazı farklılıklar bulunmaktadır. Diğer taraftan düzeltme işlemlerinin yapılacağı dönem bakımından da uygulamada farklılıklar bulunmaktadır. Son olarak, düzeltme işlemleri kapsamında özellik arz eden ve uygulamada farklı görüşlerin ortaya çıktığı bazı hususlar yer almaktadır. Çalışmamızda tüm bu hususlara yer verilmiş olup mevzuatta yer alan düzenlemeler, ortaya çıkan farklı görüşler ve değerlendirmelerimiz ile birlikte okuyucuya aktarılmaya çalışılmıştır.
Çalışmamızda, gelirin unsurları arasında yer alan gayrimenkul sermaye iratlarının vergilendirilmesi ve beyanı, mevzuatta yer alan düzenlemelere paralel olarak örneklerle açıklanmaya çalışılmıştır. Özellikle, ilk defa 2013 takvim yılı gelirlerine uygulanmak üzere konut kira gelirlerine uygulanan istisna uygulamasında yapılan değişiklikler, sebep-sonuç ilişkisinde ve örnek olaylarla okuyucuya aktarılmaya çalışılmıştır. Diğer taraftan emsal kira bedeli ve gider fazlalığı kavramı gibi özellik arz eden hususlara yer verilmiş olup iradın tam ve dar mükellef gerçek kişiler tarafından hangi şartlarda beyana konu edilmesi gerekeceği açıklanmıştır. Yine yakın zamanda uygulamaya başlanmış olan önceden hazırlanmış kira beyanname sisteminin uygulaması ile ilgili bilgilere çalışmamızda yer verilmiştir.
Ülkemizde gerçekleştirilen akaryakıt kaçakçılığının en önemli bölümünü oluşturan "10 numara yağ" sorununa karşı özel tüketim vergisi (ÖTV) mevzuatında, Kanun'a ekli (I) sayılı listede yer alan mallar açısından 09.10.2012 tarihi itibariyle çok önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikler sonucunda, bu mallar için ÖTV uygulamalarında iade sistemine geçilmiş olup, bu iadelerin de ancak vergi incelemesine yetkili olanlar tarafından düzenlenecek vergi inceleme raporları sonucuna göre yapılabileceği hüküm altına alınmıştır. Bu değişiklikler 2012/3792 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve 25 seri no.lu Özel Tüketim Vergisi Genel Tebliği'nin yayımlanması ile hayata geçirilmiştir. Bu düzenlemelerle hangi mükelleflerin, hangi şartlar altında, ne kadar ÖTV iadesi alabileceklerine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiş olup çalışmamızda bu hususlar ayrıntılı bir şekilde ve yapılan değerlendirmeleriyle birlikte açıklanmaya çalışılmıştır.