4108 sayılı Kanun'la 5422 Say ılı Kurumlar Vergisi Kanunu'na ekl enen Geçici 23 'üncü madde hükmü ile, kurumların mali bünyelerinin güçlendirilmesine yön el ik, 01- .01 .199431 .12.1998 tarihleri arasında tam mükellefiyete tabi kurumların en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde bulundurdukları iştirak hisselerinin veya gayrimenkullerinin satışından do ğan kazancın , satışın yapıldığı yılda kurum sermayesine ilave edilen kısmı kurumlar vergisinden istisna edilmişti. Daha sonra 44441 say ılı Kanun'la Kurumlar Vergisi Kanunu'na eklenen geçici 28. madde ile 01.01.1999-31.12.2002 tarihleri arasında uygulanmak üzere, vadel i satış halinde, satışın yapıldığı hesap dönemini takip eden ikinci hesap döneminin sonuna kadar tahsil edilen kazançların tutarının , ilgili yıl kurum kazancından indirilebileceği, bu tarihten sonra yapılacak tahsilatlar için istisna uygulamasının söz konusu olamayacağı hüküm altına alınmıştı. AyrıcaKurumlar Vergisi Kanunu'nun Geçici 28. madde hükmüne göre, maddede belirtilen söz konusu işlemler dolayısıyla lehe alınan paralar, banka ve sigorta muameleleri vergisinden, işlemlere konu olan gayrimenkuller için tapuda yapılacak tescil işlemleri, tapu ve kadastro harcından , yine bu işlemlerle ilgili olarak yapılacak teslimler de Katma Değer Vergisi Kanunu'na konulan hükümlerle katma değer verg isinden istisna edilmişti. Geçici sürelerle uygulanan gayrimenkul ve iştirak hissesi satış kazancı istisnası 5281 2 sayılı Kanun'la Kurumlar Vergisi Kanunu'nda istisnaları düzenleyen 8.maddenin 12 numaral ı bendine aktanimış ve koşullarında yapılan birtakım değişikliklerle birlikte uygulama sürekli hale getirilmişti . Bu çalışmamızda ; 55203 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nda bazı değişikliklerle uygulanmasına devam kararı alınan gayrimenkul ve iştirak hissesi satış kazançlarının kurumlar vergisinden istisna edilmesi konusunu aktarmaya çalışacağız.
TBMM tarafından zorunlu kamu sosyal güvenlik sistemi 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile ihdas edilmiştir. Söz konusu kanunun akabinde ı 0.07.200 ı tarih ve 24458 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4697 sayılı " Bazı Vergi Kanunlarında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" ile, yeni sisteme çeşitli vergi avantajları sağlanmıştır. 4697 sayılı kanunla, Gelir Vergisi Kanunu'nun ücretierin vergilendirilmesi ile ilgili maddelerinde değişiklikler yapılmış ve vergi matrahının hesaplanması sırasında indirim konusu yapılan şahıs sigorta primlerinin kapsamına bireysel emeklilik katkı payları da dahil edilirken, indirim konusu yapılacak prim ve katkı paylarının üst sınırı yeniden tanımlanmıştır. Maliye Bakanlığı 10.08.2005 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 256 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği ile, birevsel emeklilik sistemi ve şahıs sigortaları için ödenen katkı payı ve primierin gelir vergisi matrahının hesaplanmasında indirimi ve bu indirime ilişkin olarak katkı payı ve primierin belgelendirilmesi konularında yeni açıklamalar yapmıştır. Makalemizde söz konusu tebliğde yapılan açıklamalara yer verilecektir.
06.02 .2004 tarihli 25365 sayılı Resmi Gazete ' de yayımlanarak yürürlüğe giren "5084 sayılı Yatı rımların ve istihdamın Teşvi ki ile Bazı Kanunlarda Değ işiklik Yapılması Hakkında Kanun" ile, 200 ı yı l ı fert başına geliri 1500 ABD Dolarını n altında bulunan (36) ilde O ı . 10.2003 tarihinden itibaren faaliyete geçecek yatırımlara, 2008 yı l ı sonuna kadar uygulanmak üzere, herhangi bir sayı sınırlaması olmaksızın , çalıştırdıkları işçilerin ücretleri üzerinden hesaplanacak gelir vergisi stopaj ı ve sigorta primi işveren hissesi avantajla rı ile enerji ve bedelsiz yatırım yeri desteğ i sağlan m ı ştır . 18.05.2005 tarih 25819 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 5350 sayılı Kanunla , anılan bu teşvik ve desteklerden yararlanabilecek illerin sayısı artırılırken, aranan koşullarda da değişi klikler yapılmıştır. Konu ile ilgili olarak 04.06.2005 tarih ve 25835 sayılı Resmi Gazete' de yayı mlanara k yürü rlüğe giren "(2) seri no' lu Yatırımların ve istihdamın Teşviki Genel Tebliği " ile gelir vergisi stopaj ı teşvik i nin uygulanmasına yönelik usul ve esaslar aç ı klanmıştır.
GVK'nun mükerrer 120 nci maddesinde ele alınan geçici vergi müessesesi Vergi Kanunlarımıza ilk defa 24 .12.1980 tarihinde 2361 sayılı Kanun ile girmiştir . Başlangıçta tepkiyle karşılanan bu vergi, zaman içersinde herkesçe benimsenmiştir. Vergi mevzuatımııda oldukça fazla değişikliğe uğrayan geçici vergi müessesesi şu ana kadar toplam altı kez değişikliğe uğramış, 4444 sayılı Kanunla yedinci kez değiştirilmiştir. Bu yazımııda Geçici Vergide özellikli durumlardan olan tasfiye devir ve şekil değiştirme hallerinde geçici vergi müessesesinin nasıl uygulanacağı üzerinde durulmaya çalışılacaktır.
Bu yazıda döviz alım satım faaliyetleri Türk Parası Kıymetini Koruma, Vergi Usul Kanunu ve Gider Vergileri kanunu, tebliğ, genelge ve hükümlerine dayanarak açıklanmayna çalışılacaktır. Bu teşebbüslerin muhasebeleri tekdüzen hesap planında yer alan hesaplar kullanılarak yapılmakla beraber, bildiğimiz alım satım teşebbüslerinden farklılık gösterdiği için bu konu üzerinde de durulacaktır.