Katma Değer Vergisinde iade hakkı doğuran işlemler 3065 sayılı KDV Kanunu'nun 29/2 ve 32. maddelerinde sayılmış olup bu işlemler tam istisna kapsamındaki işlemlerdir. Bu nedenle söz konusu işlemleri gerçekleştiren mükellefler yüklendikleri KDV'yi, vergiye tabi teslim ve hizmetler üzerinden hesaplanan KDV'den indirebilmekte, hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması nedeniyle indirimin mümkün olmaması durumunda ise iade talep edebilmektedirler. Bunun için söz konusu iade hakkı doğuran işlemlerin bünyesine giren KDV'nin, diğer bir deyişle iade edilebilecek KDV tutarının hesaplanarak vergi dairesine bildirilmesi gerekmektedir. Esas itibariyle iade tutarının hesaplanmasında iade hakkı doğuran işlemlere ilişkin girdiler konusunda herhangi bir sınırlama bulunmamaktadır. Diğer bir deyişle söz konusu işlemler nedeniyle yüklenilen vergilerden sadece mal alışları, hammadde alışları gibi girdiler için ödenen KDV'nin iade edilebileceği şeklinde bir sınırlama yoktur. Ancak 24. Seri No.lu KDV Genel Tebliği* 1 ile amortismana tabi iktisadi kıymet (ATİK)' lerle ilgili bir sınırlama mevcut olup diğer bir sınırlama ise 110 Seri No.lu KDV Genel Tebliğ2 ile turizm işletmelerinin ihraç ettikleri emtialar nedeniyle, kendilerine turist getiren rehber ve acentelere ödedikleri komisyonlara ilişkin olarak getirilmiştir. Bu makalemizde ihracat istisnası ve istisna nedeniyle iade edilecek KDV tutarının hesaplanmasına ilişkin esaslar ile turizm işletmelerinin ihracat teslimleri nedeniyle yüklenilen KDV tutarının hesabında komisyon giderlerinin durumu açıklanmaya çalışılmıştır.
Pek çok kanunda olduğu gibi 4760 sayılı ÖTV Kanununda da birtakım muafiyet ve istisna hükümleri bulunmakta olup bunlar kanunun ikinci bölümünde düzenlenmiştir. ÖTV kanununda yer alan önemli istisnalardan biriside Kanunun 8. maddesinde verginin tecili başlığı altın- da düzenlen istisna hükmüdür. Söz konusu madde hükmüne göre; bu kanuna ekli (I) sayılı listenin (B) cetvelindeki malların; (I) sayılı listeye dâhil olmayan malların imalinde kullanılmak üzere tesliminde, tarh ve tahakkuk ettirilen Özel Tüketim Vergisinin Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek kısmı, tecil olunmakta, bu malların oniki ay içerisinde (I) sayılı listeye dâhil olmayan malların imalinde kullanılması halinde ise tecil olunan bu vergi terkin edilmektedir. Böylece başlangıçta verginin konusuna giren bir işlem, belli şartlarının varlığı halinde vergi dışında tutulmuş olacaktır. ÖTV Kanununun 10. maddesinin (2) numaralı fıkrası Maliye Bakanlığına, bu Kanunda yer alan istisna ve muafiyetlerin uygulanması ile ilgili usul ve esasları belirleme yetkisi vermiştir. Bakanlıkta bu yetkiye istinaden tecil-terkin uygulamasının usul ve esaslarının yayınladığı tebliğler ile belirlemiş olup bu husustaki temel düzenleme esas olarak 1 Seri No.lu ÖTV Genel Tebliği ile yapılmıştır. Fakat daha sonra yayımlanan 2, 5, 12, 14, 15 ve 21 No.lu ÖTV Tebliğleri ile 1 No.lu tebliğin tecil-terkinlerle ilgili 9. bölümünde yapılan değişiklikler ile uygulamaya yön verilmiştir. Bunlardan 15 No.lu Tebliğ ile yapılan değişiklikle, teminat kapsamında yapılan teciller için indirimli teminat uygulaması getirilmiş olup bu makalemizde ÖTV'ye tabi malların tecil-terkin uygulamasının genel esaslarına değinilerek indirimli teminat uygulamasının usul ve esasları üzerinde durulacaktır.
2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile otel, motel, pansiyon, tatil köyü ve benzeri konaklama işletmelerinde sunulan geceleme hizmetlerinde KDV oranı %18'den %8'e indirilmiştir. Ancak konaklama işletmelerinde geceleme hizmetinden yararlanmayanlara verilen tüm hizmetler ile geceleme hizmetiyle beraber verilen ancak ayrıca fiyatlandırılan hizmetler bu kapsama alınmamıştır. Geceleme hizmeti kapsamında verilmesi ve geceleme bedeline dâhil edilmesi mutat olan diğer hizmetlerde de KDV oranı %8 olup, bu durumda geceleme bedeli içinde sunulan alkollü içeceklere ilişkin yüklenilen Katma Değer Vergisi tutarlarının indirim konusu yapılmasına izin verilmemiştir. Söz konusu alkollü içeceklere ait KDV tutarı satın alındıkları dönemde indirim konusu yapılabilecek fakat daha sonra alkollü içecek hizmetinin sunulduğu dönemde gerekli düzeltme yapılacaktır. Bu makalemizde konaklama işletmelerinde verilen geceleme hizmetlerinde KDV uygulaması ile geceleme hizmeti kapsamında verilen alkollü içecekler nedeniyle yüklenilen KDV'nin düzeltilmesi hususu ele alınmıştır.