VergiRaporu Yazar Fotoğrafı

* Dr. Öğretim Üyesi, Ankara Hacı Bayram Veli Üni., Finansal Bilimler Fakültesi, Sigortacılık Bölümü

Ufuk KAYA*





  • Prim iadeli hayat sigortası primlerinin gelirden indirim kurallarının, sigortadan yapılan ödemeleri de dikkate alan bütünlüklü bir bakışla incelenmesi gerekmektedir. Ayrıca bu inceleme sürecinde benzer ürünlerin vergilendirme kuralları da dikkate alınmalı, prim iadeli hayat sigortasının göreli konumu tespit edilmelidir. Prim iadeli hayat sigortasında iki ihtimal dikkate alınmaktadır: ölüm ve hayatta kalma. Belirlenen süre içinde ölüm gerçekleşir ise mirasçılara tutarı önceden belirlenmiş olan ölüm tazminatı ödenmektedir. Aksine poliçe dönemi sonunda sigortalı hayatta kalırsa ödediği primler iade edilmektedir. Primlerin dönem sonunda iadesi bu hayat sigortasının olumlu yönünü, yüksek prim gerektirmesi ise olumsuz yönünü oluşturmaktadır. Yüksek gelirlilere daha uygun olduğu değerlendirilen prim iadeli hayat sigortaları, belirli koşullar altında ve sınırlar için gelirden indirilmektedir. Vergi idaresi, bu sigortaları birikimsiz hayat sigortası olarak kabul ederek ödenen primlerin tamamın indirimine izin vermekte ve sigortadan yapılan ödemeyi gelir olarak değerlendirmemektedir. Bu sigortalarda yüksek tutarlı prim ödemesi, yüksek vergi indirimine olanak tanımaktadır. Ayrıca gelirden indirim yönteminin neden olduğu vergi avantajı, sigortalının marijinal vergi oranına bağımlıdır. Hayatta kalan ve ödediği primleri iade alan sigortalılar için gerçek sigorta maliyeti sadece vazgeçtikleri getiri olmasına rağmen, ödenen primin tamamı gelirden indirilebilmektedir. Bu indirimin prim iadeli hayat sigortası lehine oluşturduğu dengesizliği gidermek amacıyla prim indirimine veya sigortadan yapılan ödemelere ilişkin çeşitli kuralların geliştirilmesi olanaklıdır. Bununla birlikte işverenler, çalışanlarını sigortaladığında eğer lehtar çalışan veya mirasçısı ise ödenen primlerin ücret olarak değerlendirilmesi ve beraberinde bu ödemenin kazançtan indirilmesi olanaklıdır. Aksine lehtar olarak işletme belirlenmiş ise vergi idaresi ödenen primleri ücret ve kazançtan indirilecek gider olarak değerlendirmemektedir. Anahtar Kelimeler: Şahıs sigortaları, sigorta primleri, prim iadeli hayat sigortası, gelirden indirim JEL Sınıflandırma Kodları: K34.