B ilindiği gibi işletmeler dönem sonunda bilanço günü olarak da tabir ettiğimiz 31 Aralık tarihi itibariyle varlıklarını, alacak ve borçlarını saymak ölçmek ve tartmak suretiyle tespit ederler. Buna vergi hukukumuzda envanter çıkarmak denilmektedir. VUK' un 186. maddesinde envanter çıkarmayı "Bilanço günündeki mevcutları, alacakları ve borçları saymak, ölçmek, tartmak ve değeriemek suretiyle kesin bir şekilde ve müfredatlı olarak tespit etmektir." şeklinde tanımlamıştır. Dönem sonu işlemleri yani envanter ikiye ayrılır . Birincisi muhasebe dışı envanter olarak tanımladığımız varlıkların, alacak ve borçların sayılması, ölçülmesi ve tartılması suretiyle gerçekleştirilen fiili durum tespiti; ikincisi ise muhasebe içi envanter olarak tanımlanan muhasebe kayıtlarının tespit edilen mevcut fiili duruma uygun olup olmadığının araştırılması ve uygun değilse hata ve noksanlıkların nedenlerinin bulunarak muhasebe kayıtlarının düzeltilmesi ve muhasebe kayıtlarının fiili duruma intibakının sağlanmasıdır. Bu çalışmamızda işleyeceğimiz konu ise muhasebe dışı envanter sonucunda ortaya çıkarılan sayı m ve tesellüm fazla ya da noksanlarının (farklarının) mahiyeti, nasıl kayıtlanacağı ve Vergi Usul Kanunu'na göre değerlemesidir.