Milton Friedman’a göre enflasyon parasal bir olgudur ve ekonomik istikrarın sağlanabilmesi için fiyatlar genel düzeyindeki artışların belirli bir seviyede tutulması önem taşımaktadır. Bu kapsamda çalışmanın amacı, son dönemlerde enflasyon ile mücadelede vergi politikalarının rolünü değerlendirmektir.İlgili çerçevede vergilerin türü, esnekliği, konusu, oranı ve vergi sistemlerinin yapısı fiyatlar genel düzeyinin belirli bir seviyede tutulmasında farklı etkiler ortaya çıkarmaktadır. Buna göre gelir üzerinden alınan artan oranlı vergiler ile harcamalar üzerinden alınan vergilerin kısa dönemde enflasyon ile mücadele bakımından daha etkili sonuçlar doğurabileceği ifade edilmektedir. Uzun dönemde ise talebi kısıtlayıcı politikaların ekonomiler üzerinde bozucu etkilere neden olacağı göz ardı edilmemelidir. Sonuç olarak, ülkelerin makroekonomik hedefleri doğrultusunda enflasyonun kontrol altına alınması ve dolayısıyla istikrarın sağlanması için etkin para ve maliye politikası araçlarının birbirini baskılamayacak şekilde birlikte kullanılması önem taşımaktadır. Anahtar Kelimeler: Enflasyon, Ekonomik İstikrar, Maliye politikası, Vergi JEL Sınıflandırma Kodları: F40, H11, H20
Bu çalışmanın amacı Türkiye’de türev finansal araçlardan elde edilen gelirin vergilendirilmesine ilişkin esasları değerlendirmektir. Bu kapsamda Türkiye’de uygulanmakta olan gelir vergisi ve kurumlar vergisi mevzuatlarında yer alan türev finansal araçlara ilişkin düzenlemeler üzerinde durulmuştur. Türkiye’de 1980’lerden sonra gelişme gösteren türev finansal piyasalar ve araçlara yönelik daha ayrıntılı düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır. Türev finansal araçların özellikleri dikkate alınarak vergisel boşluklara yer vermeyecek şekilde tutarlı vergisel düzenlemelerin yapılması; bu alanda ortaya çıkabilecek vergi kayıp ve kaçaklarının önüne geçilmesine, risk yönetimine, likiditenin artmasına, para, sermaye ve finans piyasalarının gelişmesine katkı sağlayacaktır.
Vergiler devletlerin en önemli gelir kaynaklarından biridir. Her ne kadar vergilerin asıl amacı kamu harcamalarının/hizmetlerinin finansmanın sağlanması olsa da toplum ihtiyaçlarının artması ve değişmesi ekonomik ve sosyal amaçlarla da vergilerin toplanmasına ve bu alanda farklı vergisel düzenlemeler yapılmasına neden olmuştur. Ekonomik ve sosyal hedeflere ulaşmak için başvurulan düzenlemelerden biri vergi harcamalarıdır. Vergi harcamaları standart vergi sisteminden sapmalardır. Her bir vergi türü için ayrı ayrı uygulanabilen vergi harcamalarının tahminler ve raporlandırma yoluyla bütçelerle ilişkilendirilmesi önem taşımaktadır. Çalışmada Türkiye’de vergi gelirleri içerisindeki payı her geçen artan özel tüketim vergisi kapsamındaki vergi harcamalarını analiz etmek hedeflenmiştir. Sonuç olarak vergi harcamalarının tahmin edilmesinin ve raporlanmasının daha gerçekçi bütçe tahminleri yapılmasına, şeffaflık, verimlilik ve etkinliğin artmasına katkı sağlarken; çok sayıda vergi harcama kaleminin bulunmasının vergi sistemlerini karmaşıklaştırdığı ve mükelleflerin vergiye karşı algı, tutum ve davranışlarını etkilediği değerlendirilmiştir.