Menkul kýymetlerin sahiplerine saðladýðý gelir, menkul sermaye iradýdýr. Menkul sermaye iradý para veya nakdi sermaye ile temsil edilebilen deðerlerden meydana gelmelidir. Para ile temsil edilen deðerler, hisse senedi, tahvil, mevduat sertifikasý ve benzeri menkul deðerlerdir. Menkul sermaye iradý sahibinin ticari, sýnai ve mesleki faaliyetleri dýþýndaki faaliyetlerden elde edilmiþ olmalýdýr. Bilindiði gibi para veya nakdi sermaye ile temsil edilebilen deðerlerden meydana gelen sermaye, sahibi tarafýndan ticari, zirai veya mesleki faaliyetlerin yürütülmesinde kullanýlýrsa, buradan elde edilen kazanç ticari, zirai veya serbest meslek kazancý olur. Çünkü burada, sermayenin yanýna emek faktörü de katýlmýþ bulunmaktadýr. Oysa ki, þahsi senet niteliðindeki bu paralarýn, hisse senedi, tahvil vb. gibi yerlere yatýrýlmasý karþýlýðý elde edilen gelirler, menkul sermaye iradý olarak kabul edilir. Yaratýlan sermaye dolayýsýyla temettü, faiz, kira veya benzeri bir irat elde edilmiþ olmalýdýr. Buradaki kira kavramýndan amaç, gayrimenkul kirasý olmayýp, nakdi sermaye veya para ile temsil edilen deðerlerin kirasýdýr. Kanun koyucu kira kavramýný kullanmakla, uygulamada gelirin adlandýrýlmasýnda yapýlabilecek suistimal veya yanlýþ yorumlarý önlemek istemiþtir.

Bilindiði üzere Sýnýr ve Kýyý ticareti, sýnýr ve kýyý ilieri ile bunlara komþu illerin ihtiyaçlarýnýn karþýlanmasý amacýyla karþýlýklý olarak yapýlan ticari iþlemleri kapsamaktadýr. Kýyý ve Sýnýr ticareti yapýlacak illerin tesbiti ile gümrük kapýlannýn bu ticarete açýlmasý ve kapatýlmasýný Hazine ve Dýþ Ticaret Müsteþarlýðýnýn koordinatörlüðünde, Milli Savunma ve Ýçiþleri Bakanlýklarý ile Gümrük Müsteþarlýðý temsilciliklerinden müteþekkil bir komisyonun teklifi üzerine Baþbakaniýkça kararlaþtýrýlmasý hükme baðlanmýþtýr. Sýnýr ve Kýyý ticaretini düzenlenmesine iliþkin 1 Eylül 1993 tarih ve 21685 sayýlý Resmi Gazete'de yayýnlanan Bakanlar Kurulu Kararý esas alýnarak, kimlerin kýyý ticareti yapacaðý izin belgesi ve ithalat ihracat iþlerine ait sýnýrlar deðer olarak belirlenmiþtir. Ayrýca, konu ile ilgilenen lrnruluþlar deðerlendirme komisyonlan ve bu komisyonlarýn teþkil esaslan belirlenmiþtir. Yeminli Mali Müþavirlerce yapýlacak inceleme ve deðerlendirmelerde, iþlemlerde bu uygulamalara uyulup uyulmadýðýnýn tespiti bakýrnýndan gerekli olan oranlar ve tam istisna tutulan hususlar ile tarh edilen veya tahakkuk edilen vergilerin yatýrýlýp yatýnlmadýðýnýn tevsik edilmesinde istenilecek belgelerin hangi kurumca hazýrlanmýþ olmasýnýn gerekeceði ortaya çýkmaktadýr. Sýnýr ve Kýyý ticareti kapsamýnda özellik arzeden durumlardan biri de, vergilendirmenin yanýsýra bu ticaret kapsamýnda yer alan iþ alanlannýn duyurulmasý ve müteþebbislere sunulmasýdýr. Sýnýr ticareti kapsamýnda yapýlan ithalatýn CIF, Ýhracatýn ise FOB olarak dikkate alýnmasý gerekir.