Liberal ekonomik sistemin gelişme süreci içerisinde tüm dünyada bu sistemin bünyesinde barındırdığı finansal riskler daha da artmaktadır. işletmeler için bazen yıkıcı sonuçlara yol açabilen döviz fiyatları, faiz oranları ve diğer fiyatlarda meydana gelen değişikliklere karşı mevcut risklerden arınmanın yolları aranmaya başlanmıştır.
işte bu amaçla; vadeli işlemler, liberal ekonominin hüküm sürdüğü dünyamızda 150 yılı aşkın süredir kullanılmakta ve de kullanım alanı genişlemektedir. Henüz finansal araçların çeşitlenmediği zamanlarda sadece tarımsal ürünler üzerinde düzenlenmiş olan vadeli işlemler zaman içerisinde finansal araçlar gibi riskin olduğu her alanda kullanılmaya başlanmıştır.Başlangıçta sadece sermaye piyasaları gelişmiş ülkeler ile büyük firmalar tarafından kullanılan türev araçlar daha sonra gelişmekte olan ülkelerdeki küçük işletmeler ile yatırımcılar
tarafından da kullanılmaya başlanmıştır. Özellikle son yıllarda gelişmiş ülkelerin finansal piyasalarındaki dalgalanmanın artmış olması türev araçlara olan ihtiyacı daha da arttırmıştır. Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri aslında binlerce yıl öncesinden bu yana ticaret hayatının bir parçası durumundadır. Pirinç fiyatının
gelecekteki alım satım fiyatının önceden sabitlenmesi amacıyla tüccarların çiftçilerle yaptıkları yazılı anlaşmalarla temeli atılan vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri günümüzde finansal piyasaların en yoğun işlem hacmine sahip bölümünü oluşturmaktadır. Özellikle 2003 yılı dünyada türev araçların gerek işlem hacmi gerekse kullanılan enstrümaniarın çeşitliliği açısından gelişimini sürdürdüğü bir yıl olmuştur. Artan işlem hacimleri, türev
araçlar piyasasının gücünü ve önemini bir kere daha ortaya koymuştur. Liberal ekonomik sistemin hüküm sürdüğü dünyamızın vazgeçilmez kurumlarından biri haline gelen ve ağırlıklı olarak finansal ürünler üzerine dizayn edilmiş bulunan türev araçların (pamuk, buğday, petrol, çeşitli metaller gibi emtia, faiz oranı, hisse senedi endeksi, döviz pariteleri) işlem gördüğü vadeli işlem ve opsiyon borsalarının işlem hacmi 2004 yılında ı
katrilyon ABD Dolarını aşmıştır. Özellikle finansal piyasalarda olumsuz gelişmeler yaşandığı dönemlerde de bu borsaların gerek işlem hacimleri gerekse işlem gören sözleşme adedi artmaya devam etmiştir. Sonuç olarak; bu piyasaların şaşırtıcı büyüklükteki toplam işlem hacimleri, türev araçlara olan ihtiyacın ne kadar yüksek olduğunu
göstermektedir.
Makaleyi PDF olarak indirebilirsiniz.