Hukuk devleti ilkesi anayasa hukukunun en önemli ilkeIerinden birisidir. Hukukun egemen olduğu, vatandaşiann
hukuk güvenliğine sahip bulunduğu devlet olarak tanımlanan hukuk devleti ilkesi vergilerin kanuniliği ilkesini de içermektedir. Vergilerin kanuniliği ilkesinin anlamı, çağ daş demokratik ülkelerde güçler ayrılığı veya güçler
dengesi ilkeleri çerçevesinde vergilendirme yetkisine yasama organının sahip olmasıdır. Vergilerin ancak kanunla alınabileceği birçok devletin anayasasında hükme bağl a nmıştır . "Kanunsuz vergi olmaz" kuralının kökeni,
"Temsilsiz vergi olmaz" ilkesidir. Bu ilkenin . özünde de vergi yükümlülerinin yasama organında temsil edildikleri varsayımı vardır. Böylece vergi yükümlüleri, kendi haklannda getirilen vergilere rıza göstermiş sayılırlar. "Temsilsiz vergi olmaz" veya "Rızasız vergi olmaz" ilkeleri, bir ülke yasamaorganında temsil edilmeyen yabancıların vergilendirilmeyeceği anlamına gelmez. Öte yandan ulusal egemenlik kavramı da, kamu
hukuku çerçevesinde karar almaya yetkili organların halk tarafından seçilip, vergilendirme konusunda söz sahibi olması ile biçimlenmiştir. Vergilerin kanuniliği ilkesinin bir sonucu olarak, yürütme organının kanuni dayanak olmaksızın bir idari işlemle veya yargı organının kıyas yolu ile vergi koyma, değiştirme ve kaldırma yetkiferi yoktur. Yürütme organının vergilendirme konusundaki yetkisi, kural olarak "bağlı yetki"dir. Bu organın vergilendirme alanındaki istisnai düzenleme yetkisinin kapsamı ve sınırlan, anayasa ile veya kanunlarla belirlenir. Günümüzde yasama sürecinin ağır işlemesi, ekonominin düzenlenmesine ilişkin vergi politikası tedbirlerinin
gereken çabuklukta alınabilmesi için, yüıütme organına belli ölçüler içinde vergilendirme yetkisi verilmesini zorunlu kılmaktadır. Birçok ülkede, özellikle dolaylı vergilerin ve gümrük vergilerinip oranlarının değiştirilmesi konusundayürütme organlarına yetki verilmiştir.
Makaleyi PDF olarak indirebilirsiniz.