Bu çalýþmanýn amacý, 19. yüzyýl Osmanlý Ýmparatorluðu’nda ticaretin serbest býrakýlmasýný savunan liberal iktisat yanlýsý düþünürler ile ekonomide himayeci/korumacý bir politika güdülmesini savunan düþünürlerin perspektifinden, gümrük politikasý ve gümrük resmi/vergisinin politik ekonomideki zihniyet yansýmalarý hakkýnda bir tasvir çizmektir. Çalýþmada elde edilen temel bulgularýn; ekonomik anlamda “ticaret serbestisi” ve “himayecilik” biçiminde iki kutba ayrýlmýþ bir zihniyet dünyasýnýn teþekkülü, serbesti yanlýlarýnýn Adam Smith’in açtýðý “laissez faire, laissez passer” rotasýný izleyerek ticaretin tamamýnda kayýtsýz, þartsýz ve denetimden mücerret bir hareketliliði savunduklarý, bu baðlamda gümrük resmi gibi uygulamalarýn ticareti baltalayan ve teþebbüs hürriyetini kýsýtlayan zararlý bir engel olarak gördükleri saptanmýþtýr. Himaye yanlýlarýnýn ise, geliþim aþamasýndaki bir sanayi dalýnýn ilk baþta gümrük uygulamasý ile geçici bir süreliðine korunmasý gerektiði, diðer ülkeler ile iktisadi anlamda rekabet gücüne eriþene deðin korumacý politikalarýn gümrük resmi vasýtasý ile devam etmesi gerektiði, bunun zaruri olduðu, korunan sanayi kesiminin serpilmesi ve güçlenmesinden sonra gümrük resminin peyderpey kaldýrýlmasýný savunduklarý tespit edilmiþtir. Anahtar Kelimeler: Serbest Ticaret, Korumacýlýk, Osmanlý Ýmparatorluðu, Gümrük resmi JEL Sýnýflandýrma Kodlarý: N45, N01, B12, B17