Vergi Usul Kanunu'nda değerleme "vergi matrahının hesaplanmasıyla ilgili iktisadi kıymetlerin takdir ve tespiti " olarak tanımlanmıştır. ( VUK Mad. 258) VUK yönünden yapılacak değerlernede madde lafzında yer alan tanımdan hareketle üç özellikten söz etmek mümkündür. - Bunların ilki değerlemenin münhasıran iktisadi kıymetlerin değerinin takdir ve tespitine yönelik olması, - ikincisi değerleme işleminin değerleme günü itibariyle yapılacak olması, - Üçüncüsü ise esas itibariyle vergi matrahını etkileyebilecek iktisadi kıymetlerin değerlemeye konu olmasıdır. Değerleme günü ise VUK 259'uncu maddesinde " vergi kanunlarında gösterilen gün ve zamanlar " olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla değerlernede amaç; iktisadi kıymetlerin kanunlarda gösterilen gün ve zamanlar itibariyle haiz oldukları değerlerin işletmenin ilgili dönem defter kayıt ve vergi beyanları ile mali tablolarında yer alması başka bir ifadeyle mali tablolarda yer alan iktisadi kıymetlerin mali tablo tarihi itibariyle haiz oldukları değerlerin kanuni ölçüler kullanılmak suretiyle tespiti ve mali tabloların tespit edilen değerler bakımından
ifadesidir. Değerleme günü itibariyle değerlemeye tabi tutulması gereken iktisadi kıymetlerden genel
olarak işletmenin esas faaliyetini ilgilendirmesi bakımından en önemlisi işletmede değerleme günü itibariyle mevcut olan, imal edilmek veya satın alınmak suretiyle iktisap edilen mamuL yarı mamuL hammadde ve imalat artığı veya hurda durumunda bulunan emtiadır. Değerlemeye tabi tutulacak emtia miktarı işletmenin dönem sonunda çıkarmış olduğu envantere göre belirlenen miktarıdır. Envanter çıkarmak ise VUK'nun 186'ncı maddesinde" bilanço günündeki mevcutları, alacakları ve borçları saymak, ölçmek tartmak ve değeriemek suretiyle kesin ve müfredatlı olarak tespit etmek" olarak tanımlanmıştır. Yazımızın bundan sonraki bölümlerinde
VUK bakımından emtianın değerlemesine yönelik hükümleri ile emtia değerleme yöntemleri Irdeienecek ve emtia değerlemesinin vergi matrahına etkileri değerlendirilecektir.
Makaleyi PDF olarak indirebilirsiniz.