Deðer, bir nesnenin, bir iþin ya da hizmetin para ve benzeri bir þeyle ölçülebilen ederidir. Deðerleme ise bu þeylerin deðerinin biçilmesidir. Vergi Usul Yasasýnýn 258'inci maddesine göre deðerleme, vergi matrahýnýn hesaplanmasý ile ilgili ekonomik deðerlerin takdir ve tespitidir. Deðerleme ölçülerinin neler olduðu ayný Yasanýn 261'inci maddesinde belirtilmiþtir. Vergi Usul Yasasýnýn servetlerin deðerlemesine iliþkin kurallarý da 291-312'nci maddeler arasýnda düzenlenmiþtir. Yapý kooperatifi payýnýn karþýlýksýz geçiþe konu olmasý ise veraset ve intikal vergisinin doðmasýna neden olacaktýr.

Ticari iþlemlerin saptanmasý ve izlenmesi dönembaþý bilançosu ile baþlar. Dönem içerisinde ortaya çýkan ticari iþlemler tarih sýrasýna göre günlük deftere yazýlýrlar ve daha sonra ilgili büyük defter hesaplarýna aktarýlýrlar. Dönem sonuna (12. ayýn sonuna) gelindiðinde ise kontrol amacýyla genel geçici mizan düzenlenir. Genel geçici mizan düzenlendikten sonra sayým (envanter) iþlemleri yapýlarak kesin mizan düzenlenir. Muhasebe bakýmýndan sayým yapmak önemli bir iþtir. Çünkü, iþletme yöneticileri iþletmelerinin yýl sonu kar ya da zarar durumunu bilmek isteyeceklerdir. Öte yandan, vergi yasalarý bakýmýndan da vergi yükümlüleri yýlda hiç olmazsa yýlda bir kez sayým yapmak zorundadýrlar. Günümüzde sayým sözcüðü, birçok anlama gelecek biçimde kullanýlmaktadýr.

Bir ülkede ekonomik etkinlik hacmi, kayýtlý ve kayýtdýþý ekonomik etkinliklerin toplamýnda oluþur . Bu bütünün kayýtdýþý ekonomi boyutu ülkemizde son yýllarda çok hýzlý bir büyüme göstermiþtir. Doðal olarak kayýtdýþý ekonominin boyutlarýnýn büyümesi ülkede; vergisizlik, borç, faiz, enflasyon, Türk parasýndan kaçýþ ve toplumsal huzursuzluklarýn oluþmasýna neden olmaktadýr. Öyleyse kayýtdýþý ekonomi nedir? Kayýtdýþý ekonomiyi, bilinen istatistik yöntemlere göre kestirilemeyen ve Kesintisiz Ulusal Gelir hesaplarýný elde etmede kullanýlamayan gelir yaratýcý ekonomik etkinlikler olarak tanýmlayabiliriz. Vergisel anlamda kay ý tdýþý ekonomi ise. vergi kaçýrma ve vergiden kaçýnma güdüsü ile vergi yönetiminin bilgi alaný dýþýnda býrakýlmýþ etkinliklerin bütünüdür. Her sektörün kendine özgü ekonomik yapýsý ve çalýþma düzeni vardýr. Bazý sektörler yapýlarý gereði zor denetlenebilir sektörlerdir. Sektörün zor denetlenebilir olmasý ise, kayýtdýþý çalýþma yönünden bir avantaj olarak ortaya çýkmakta ve bu amaçla çalýþanlarýn gelirlerini gizleme eðilimi artmaktadýr. Ekonomik yaþamý gözlemleyan ve toplumun farklý kesimlerinde de dile getirildiði üzere, gelirlerinin önemli bir kýsmýný kayýtlara geçirmediði ve yeterince vergi ödemedikleri genel kabul gören sektörlerden biri de emlakçýlýk sektörü (emlak komisyonculuðu)dür. Bu sektörde uðraþan herkes kayýtdýþý ekonominin bir öðesi ve vergi kaçýran kiþi deðildir. Her sektörde, yasalara uymaya ve vergisini tam olarak ödemeye çaba gösteren kiþi ve kuruluþlarýn bulunduðu da bilinen bir gerçektir. Emlakçýlýk sektöründe çalýþanlara emlak komisyoncularý ya da emlakçý, yapýlan iþe de emlak komisyonculuðu ya da emlakçýlýk denilmektedir.