Devletler ihtiyaç duyduðu finansmaný tüm gelir ve kazanç sahiplerinden karþýlamak ve gelir veya kazanç sahipleri arasýndaki rekabeti saðlamak için vergi kayýp ve kaçaðýyla mücadele etmektedir. Bu mücadelede kullanmýþ olduðu araçlardan en önemlisi; vergi denetim elemanlarý ile gerçekleþtirilen vergi denetimleridir. Vergi denetimlerinin etkinliðinin ölçülmesi, önceden belirlenen hedef ve amaçlara ne denli ulaþýldýðýný ortaya koymaktýr. Çalýþmamýzda vergi denetiminin etkinliðini ölçmek için, gerek Vergi Denetimi Kurulu Baþkanlýðý tarafýndan, gerekse Hazine ve Maliye Bakanlýðý tarafýndan yayýmlanan faaliyet raporlarýnda yer alan vergi incelemelerine dair sonuçlardan yararlanýlarak deðerlendirme yapýlmýþtýr. Anahtar Kelimeler: Denetim, Vergi Denetimi, Etkinlik, Vergi Müfettiþi. JEL Sýnýflandýrma Kodlarý: H21, H26, K34.

Vergi teþviklerinden olan yatýrým indirimi uygulamasý, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine 2009 yýlý kazançlarýyla birlikte indirimli vergi teþviki saðlamaktadýr. Bu vergi teþvikinden yararlanmak için, yapýlan yatýrýmýn Sanayi ve Teknoloji Bakanlýðý tarafýndan yatýrým teþvik belgesine baðlanmasý gerekmektedir. Yapýlacak olan yatýrýmlar 6 bölgeye ayrýlmýþ ve her bir bölge için yatýrýma katký oraný ve indirimli vergi oraný belirlenmiþtir. Belirlenen bu bölgelerin yatýrým açýsýndan geliþmiþlik düzeyi azaldýkça, yararlanýlan yatýrýma katký oraný ve indirimli vergi oraný artmaktadýr. Bu sayede, vergi teþvikinin yaný sýra, bölgeler arasýnda yaþanan geliþmiþlik farkýnýn giderilmesi de amaçlanmýþtýr.

Ýhbar ikramiyesi, muhbir tarafýndan vergi idaresine kayýp ve kaçak ihbarýna istinaden tespit edilen vergi ve cezanýn belli bir tutarýnýn muhbire ödenmesidir. Müessesenin yasal kapsamý 1931 yýlýnda yayýmlanmýþ 1905 sayýlý Kanun çerçevesinde belirlenmiþtir. Kanun, güncel deðiþikliklere cevap verememesinden ötürü iþlevini etkin bir þekilde gerçekleþtirememektedir. Buna ilaveten toplumun “muhbirlik” kavramýna olumsuz bakýþý da, kayýt dýþý ile mücadelede müesseseye sekte vurmaktadýr. Çalýþmada; ihbar ikramiyesinin þartlarýnýn ne olduðu, nasýl vergilendirildiði ve özellikli konularda ödenip ödenmeyeceði hususlarýna deðinilerek müessesenin bilinirliðine ve yaygýnlaþtýrýlmasýna yönelik önerilerde bulunulmuþtur.