VergiRaporu Yazar Fotoğrafı

Vergi Müfettişi

Serdar PEHLİVAN





  • Globalleşme ile birçok ülkede birbirine bağlı şirketler türemiştir. Bu şirketlerle ilgili bağlayıcı kararlar alabilen holding şirket türü meydana gelmiştir. Holding şirket, tüm grup şirketleri için stratejik kararlar alabilmektedir. Ayrıca bu şirketler danışmanlık, insan kaynakları gibi birçok hizmeti ifa edebilmektedir. Bu hizmetlerin maliyetlerinin grup şirketlere yansıtılması sırasında transfer fiyatlandırması kuralları göz önünde bulundurulmalıdır. Zira, vergi otoriteleri, yansıtılan maliyetlerin emsallere uygun olmasını aramaktadır. Grup içi şirketlere ana şirket tarafından verilen hizmetler ticari sır ya da benzersiz hizmetler ise karşılaştırılabilir emsallere uygun işlem bulunamayacaktır. Emsal veri bulma ve çifte vergilendirme gibi bir dizi transfer fiyatlandırması problemleri vardır.

  • Ticareti yapılan ve ticarette ödeme aracı olarak kullanılan kripto paraların; teknolojisi ve finansal fonksiyonları dünyanın her yerinde yoğun ilgi görmektedir. 2009 yılında piyasaya sürülen Bitcoin ile birlikte kripto paralar; vergilendirilecek bir alan olarak birçok devletin odağında olmuş, blok zincir teknolojisi ile yazılımcıların ilgisini çekmiş ve yüksek getirisi ile yatırımcıları cezbetmiştir. Bu çalışmada öncelikle, bilgisayar ve ağ tabanlı farklı türlerdeki elektronik ödeme sistemleri için kullanılan kavramlar üzerinde durulacak ve kripto paraların bu kavramlar içindeki yeri irdelenecektir. İkinci bölümde, kripto paralarla ticari alanda ve finans alanında yapılan işlemler ile kripto para türevleri ve işlevleri değerlendirilecektir. Çalışmanın üçüncü bölümünde kripto paraların mevcut yasal düzenlemeler içerisindeki nasıl vergilendirilmesi gerektiği üzerinde durulacaktır. Son bölümde ise kripto paraların vergilendirilmesinde nasıl bir gelecek ile karşılaşacağı ve yapılması gereken yasal düzenlemelere yer verilecektir.

  • Banka ve diğer finansal kurumların şeffaflaşmasıyla birlikte kara paranın direkt olarak finansal araçlarla aktarılması failler için zor hale gelmiştir. Finansal sektördeki etkili denetim ve şüpheli işlemleri bildirme yükümlülüğü kara para aklayıcılarını başka kara para aklama tipolojileri aramaya yöneltmiştir. Failler finansal sistem dışında ticaret bazlı kara para aklamayı etkin bir yöntem olarak kullanmaya başlamışlardır. Ticaretin şeffaf olmaması, denetlenecek ticari işlemin miktar ve hacim olarak çok büyük boyutlarda olması devlet kurumlarının ticaret bazlı kara para aklama suçunu tespit etmede başarısız kılmaktadır. Ayrıca ticaret denetlense de ticari işlemlere ilişkin veriler zayıftır. Verileri analiz edecek metodolojiler gelişmemiştir. "Ticaret Bazlı Kara Para Aklama" yöntemi çoğunlukla ticarete konu mal ve hizmetlerin fiyatlarının manipülasyonu ile gerçekleştiğinden kavram olarak "Transfer Fiyatlandırması Bazlı Kara Para Aklama" yöntemi ile eş anlamlı kabul edilebilir. Zira kara paranın aklanması veya teröriste finansman sağlamak amacıyla aktarılacak paralar, ticaret aracılığıyla yapılacaksa ticari işlemi gerçekleştirecek iki gizli ortak arasında ihracatta düşük fiyatlı faturalandırma ithalatta ise yüksek fiyatlı faturalandırma yoluyla gerçekleştirilebilir. Emsallere uygun olmayan fiyatlarla yapılacak mal veya hizmet ticareti transfer fiyatlandırması disiplinin konusu dahilindedir. Transfer fiyatlandırması bazlı kara para aklamanın denetiminde etkin olabilmek için uluslar arası ticaret konu olan işlemlere ilişkin verileri istatistiksel yöntemle analiz ederek denetlenecek işlemleri belirlemek bu makalenin konusunu oluşturmaktadır. İstatistiksel denetim modeli olarak anılan bu yaklaşımla olası kara para aklama amacıyla yapılan ticari işlemlerin belirlenmesi hedeflenmektedir. Araştırmamızın amacı, binlerce ticari işlem içerisinde şüpheli transfer fiyatlandırması manipülasyonlarım tespit ederek, etkin denetimin sağlanmasıdır.