VergiRaporu Yazar Fotoğrafı

Vergi Denetmeni

Yılmaz DÖNMEZ





  • İş merkezi, kurumun iş bakımından muamelelerin fiilen toplandığı ve idare edildiği merkez olarak Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 10 uncu maddesinde tanımlanmaktadır. Kurumların , kanuni merkezi yabancı ülkede bulunsa dahi, iş merkezi Türkiye'de bulunduğunda , tam mükellefiyet esas ı nda vergileme yapılacaktır . Normal olarak kurumların, kanuni ve iş merkezleri aynı yerdir. Kurumun iş bakımından muameleleri de kanuni merkezinde toplanır ve oradan idare edilir. Dolayısıyla birçok halde , iş merkezinin tayini gereği doğmaz . iş merkezinin ölçü olarak alınması ; kurumların , kanuni merkezlerindeki düzenleme ile tam mükellefiyet esasındaki vergilendirilmelerini diledikleri ülkeye kaydırmalarını önlemek amacına yöneliktir. Örneğin, kanuni merkezi italya'da bulunan bir şirketi n i ş bakımından işlemlerinin fiilen toplandığı ve yönetildiği yer Türkiye'de ise, bu şirket iş merkezinin Türkiye'de bulunması nedeniyle tam mükellefiyete tabi olacaktır. Tam mükellef kurumların gerek Türkiye içinde, gerekse Türkiye dışında elde ettikleri toplam kurum kazancı Türkiye'de vergilendirilirken ; dar mükellef kurumların sadece Türkiye'de elde ettikleri kurum kazancı Türkiye'de vergilendirilmektedir.

  • Enflasyonla yıllardır mücadele eden ülkemizde, henüz enflasyon muhasebesi uygulanmamaktadır. Enflasyon muhasebesinin uygulanmaması, işletmelerin enflasyon nedeniyle elde ettikleri nominal karlarının da vergilendirilmesine neden olmaktadır. Ancak Türk vergi sisteminde işletmelerin elde ettiği nominal karların vergilendirilmesini önleyecek müesseseler de bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır: - Yeniden Değerleme (VUK Mükerrer mad. 298) -Azalan Bakiyeler Usulüyle Amortisman (VUK Mükerrer mad. 315) - Alacak ve Borç Senetlerinin Reeskontu (VUK mad. 281 , 285) - Maliyet Artış Fonu (GVK mad.38) - Kurumlarda iştirak hisselerinin ve gayrimenkullerin satışından doğan kazançlara ilişkin istisna (KVK Geç. md.28) - Dönem sonu stoklarını son giren ilk çıkar yöntemine göre değerleme (VUK mad.274) Bu uygulamalar ile, işletmelerin elde ettiği nominal karların vergilendirilmemesi amaçlanmıştır. Hem bu uygulamalardan yararlanan hem de yabancı kaynak kullanmak suretiyle faiz, komisyon gibi maliyet ve gider unsurları bulunan mükelleflerin, bu maliyet veya gider unsurlarını da elde ettikleri kazançtan indirmeleri, mevcut enflasyonist ortamda ödenmesi gereken vergilerin aşınmasına neden olmaktadır. Bu nedenle 4008 sayılı Kanunla, Gelir Vergisi Kanunu'nun 41 inci maddesine 8 numaralı bent, Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 15 inci maddesine 13 numaralı bent eklenmek suretiyle işletmelerde kullanılan yabancı kaynaklara ait giderlerin bir kısmının kabul edilmemesi öngörülmüştür. Dönem sonu işlemlerinin yapılması sırasinda dikkat edilmesi gereken gider kısıtlaması uygulamasının usul ve esasları, yazının ilerleyen bölümlerinde açıklanmıştır.