Bu çalışmada Mustafa Nail Bey’in Fenn-i Usul-i Maliye adlı eseri, vergi bahsi ve vergide adalet tasavvurunun tahlili amaçlanmıştır. Yapılan literatür taramasına göre, Mustafa Nail Bey’in eseri herhangi bir akademik çalışmaya konu edilmemiştir. Fenn-i Usul-i Maliye hakkında genel bilgi, özel çerçevede “vergi” bahsi ve Nail Bey’in “vergide adalet” ilkesi üzerine fikriyatının serimlenmesine müteallik bu çalışmanın literatürdeki ilk çalışma olması münasebetiyle iktisat/ maliye tarihi alanyazınına katkı sağlaması umulmaktadır. Anahtar Kelimeler: Mustafa Nail Bey, Mekteb- i Mülkiye, Fenn-i Usul-i Maliye, Vergi, Vergide Adalet İlkesi. JEL Sınıflandırma Kodları: N45, N01, B12, B31.
Bu çalışmanın amacı Münif Paşa’nın “İlm-i Servet” adlı iktisat kitabında, “tekâlîf” (vergi) bahsini irdelemektir. Söz konusu eserdeki vergi bahsinin temelleri kapsamlıca tahlil edilmiştir. Bu bağlamda eserde, Adam Smith’in vergileme ilkeleri (adalet, belirlilik, uygunluk ve iktisadilik) orjininden hareketle bir tasnif izlenerek tekâlîf konusunun ele alındığı saptanmıştır. Diğer yandan Paşa’nın, dört liberal vergileme ilkesine ilave olarak Osmanlı İmparatorluğu’nun yerleşik inanç ve değerleri gereği “ahlaki olma” ve “zenginden alınmalı” şeklinde iki ilkeye yer verdiği tespit edilmiştir. Münif Paşa’nın eserinde yer alan vergi bahsi üzerine yapılan bu çalışmanın alanyazına katkı sağlaması ve iktisat tarihi-maliye tarihi alanında çalışma yapacak olanlara bakış açısı kazandırması hedeflenmektedir. Anahtar kelimeler: Tekâlîf, Vergileme İlkeleri, Osmanlı İmparatorluğu, Münif Paşa. JEL Sınıflandırma Kodları: N45, N01, B12, B31.