VergiRaporu Yazar Fotoğrafı

* Arş. Gör. Dr., Aksaray Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Maliye Bölümü

Büşra YILMAZ*





  • Bu çalışma, ölçülülük ilkesinin vergi hukukundaki rolünü Anayasa’nın 13. maddesi kapsamında ve Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) vergilendirmeye ilişkin kararları ışığında incelemektedir. Araştırmanın amacı, AYM’nin vergi ile ilgili kararlarında ölçülülük ilkesini hangi ölçütlerle uyguladığını ve bu uygulamanın tutarlılığını ortaya koymaktır. Yöntem olarak, ilgili kararların içerik analizi yapılmış; ölçülülüğün elverişlilik, gereklilik ve orantılılık alt ilkelerine hangi durumlarda başvurulduğu değerlendirilmiştir. AYM, vergilendirme bağlamında ölçülülük denetimini çoğu kez kanunilik, genellik ve eşitlik ilkeleriyle birlikte yürütmekte; kamu yararı ile bireysel çıkarlar arasında makul denge sağlandığında ihlal görmemektedir. Vergi ceza hukukunda yaptırımların amaçla orantısı vurgulanırken, vergi icra hukukunda ihtiyatî haciz ve ihtiyatî tahakkuk gibi tedbirlerin mükellefin mali yapısını aşırı ölçüde sarsmayacak şekilde uygulanması gereği belirtilmektedir. Çalışma vergi aslı, vergi suç ve cezaları ile idarenin takdir yetkisine dair; ölçülülük değerlendirmesi açıkça yürütülen ve vergilendirme ile doğrudan bağlantılı kararlarla sınırlandırılmıştır. Çalışma, önce ilkenin kavram ve kapsamını açıklamakta, ardından vergi hukukundaki yerine değinmekte; son bölümde seçilmiş AYM kararlarını örneklerle çözümlemektedir. Son olarak, politika yapıcılara ve uygulayıcılara somut öneriler sunulmaktadır. Anahtar Kelimeler: Ölçülülük İlkesi, Vergi Hukuku, Vergilendirme İlkeleri, Anayasa Mahkemesi. JEL Sınıflandırma Kodları: K10, K34, H29.