Şirketlerin öz kaynaklarını oluşturan sermaye ve sermaye yedekleri ile geçmiş yıl zararlarının sermaye azaltılmasında kullanılması, azaltılan sermayenin hangi kaynaktan karşılandığı ile doğrudan bağlantılı olarak, şirketler üzerinde vergisel sonuçlar doğurabilmektedir. Mükelleflerin, sermaye kaynaklarını iyi analiz etmeksizin, sermaye azaltılmasına gitmeleri, mükellefleri cezalı kurumlar vergisi ve kar dağıtımına bağlı tevkifat yükümlülüğü ile karşı karşıya bırakabilmektedir. Sermaye azaltılmasının öncelikle sermayenin hangi unsurları üzerinden yapıldığının kabul edilmesi gerektiği mali idare tarafından muktezalar bazında değerlendirilmiş olup, mukteza dışında konu ile ilgili kanun maddesi, tebliğ veya sirkü bulunmamaktadır.
İşletmeler dönem sonlarında envanter çıkarmak sureti ile mevcutların fiilen tespit edilen tutarları ile kayıtlarda izlenen tutarları arasında herhangi bir fark olup olmadığını tespit ederler. Burada belirtilen mevcutlar ifadesi, işletmenin sayılması, ölçülmesi ve tartılması mümkün olan ve tekdüzen hesap planında kasa, stok ve maddi duran varlıklar olarak isimlendirilen varlıkları ifade eder. Mevcutların fiili tutarları ile kayıtlarda izlenen tutarları arasında farkın olması durumunda, "197 Sayım ve Tesellüm Noksanlıkları" ve "397 Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları" hesapları kullanılarak fiili durum ile kayıtlar arasındaki farkın giderilmesi gerekmektedir. Daha sonra söz konusu farkın nedeni araştırılmak suretiyle, gerek tekdüzen hesap planı ve gerekse de vergi mevzuatı kapsamında gerekli düzeltme kayıtlarının yapılması gerekmektedir.
Bu çalışmamızda, VUK'nun 280 inci maddesinde yer bulan yabancı para cinsinden alacak ve borçlara ilişkin değerleme hükümleri açıklanacaktır.