VergiRaporu Yazar Fotoğrafı

Vergi Denetmeni

Serdar ÖZEN





  • İlk günlerden beri, uluslararası ekonomik ilişkiler gerçekleştirilmededir. Siyasi bağımsızlığını kazanmış hemen her ülkenin milli para birimi vardır. Fakat uluslararası ticarette iki para birimi söz konusudur. Ticarete konu olan mal veya hizmetin iki fiyatı oluşur. Bunlar ihracatçı ülkenin para birimi ile olan fiyatı ve ithalatçı ülkenin para birimiyle olan fiyatıdır. Ayrıca uluslararası ticaret daha da boyut değiştirmiş ve günümüzde mal ve hizmet akışı olmaksızın da farklı ülkelerin paraları değişime konu olmakta ve alınıp satılmaktadır. Aşağıda döviz konusunda açıkcası pekde bilinmeyen bir çerçeveyi oluşturmak amacıyla öncelikle döviz ve döviz piyasalarının ne olduğunu belirtip; konvertibilitenin nasıl belirlendiği konusu üzerinde durduktan sonra döviz kurlarının belirlenmesinde kullanılan yötemler açıklanacak ve Türkiye'deki döviz kuru yönetimi üzerine kısa bir değerlendirme yapılacaktır.

  • Vergi Raporu Dergisi?nin 98. sayısında yayımlanan yazımızın birinci bolumunde işletmelerde şirket değerinin tespit edilmesi icin uygulanacak yontemler ve bu yontemde kullanılabilecek standartlar ve uygulama guclukleri acıklanmaya calışılmış ve şirket değerleme kavramının onemi her şirket ve her ilke icin tek bir değer hesaplama yonteminin geliştirilmesinin guc oldu.u ortaya konulmuştur. Bu bolumde ise işletmelerde şirket değerini etkileyen unsurlar ekonomik faktorler,finansal faktorler, teknik faktorler ve cevresel faktorler başlıkları altında değerlendirilerek gelişmiş ve gelişmekte olan ulkelerde firma değerleme metodları arasındaki farklılıklar acıklanacaktır.

  • Ülkemizde 28.06.1985 tarih ve 18795 sayılı Resmi Gazete'de yayı mlanan 3226 sayılı kanunla hukuki bir yapıya kavuşan Finansal Kiralama European Leasing Association tarafından "belli bir süre için kiralayan ile kiracı arasında imzalanan, kiracı tarafından seçilip kiralayan tarafından satın alınan bir malın mülkiyetini kiralayanda, kullanımını belli bir kira ödemesi karşılığında kiracıda bırakan sözleşme" olarak tanımlanmaktadır. Söz konusu 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu Finansal Kiralanıanın sadece hukuki boyutuna açıklık getirirken; vergi ve muhasebe boyutu eksik kalmaktaydı . Finansal Kiralama kapsamındaki kiralama ile herhangi bir faaliyet kiralamasının kayıtlara alınışı arasında bir farklılık olmamakta ve vergilernede vergi hukukunun genel esasları dikkate alınmaktaydı. Maliye Bakanlığı finansal kiralama işlemlerinde kiralama işleminin hukuki mahiyeti veya şekli yerine Özün Önceliği ilkesi benimsemiş ve 4842 sayılı Kanunun 25. maddesiyle Vergi Usul Kanununa "Finansal Kiralama işlemlerinde Değerleme" başlığını taşıyan Mükerrer 290. maddeyi eklemiştir. Söz konusu madde ile Finansal Kiralama işlemlerinin vergisel boyutunun uluslararası muhasebe standartlarına uyumu sağlanmaya çalışılmış ve bu hususla ilgi olarak 319 seri no.' lu VUK Genel Tebliği ile 11 sıra no.' lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği de yayımlanmıştır.

  • İşletmelerde şirket değerlemesi, 1980'Ii yıllardan itibaren gittikçe artan bir şekilde uygulanmaya başlanmasına rağmen finans yazınında bir disiplin olarak yerini yeni yeni almaktadır. Günümüzde şirket değerlemesine daha fazla ilgi göste r ilnıekte ve bu konuda yapılan bilimsel çalışmaların sayısı da giderek artmaktadır. Şirket değerlemesinin amacı, firmanın uygun ve makul piyasa değerinin tespitidir. Uygun ve makul piyasa değeri ise; piyasada varlıkların değeri konusunda tanı bilgiye sah ip istekli al ı cılar ı n ve sat ı c ıl arın , herhangi bir zorlama olmadan, söz konusu varlık için piyasada takdir ettikleri alım satım değeridir. Yapmış olduğumuz bu çalışmanın birinci bölümünde, bu değerin tespit edilmesi için uygulanacak yöntemler ve bu yöntemlerde kullanılabilecek standartların belirlenmesi ve uygulama güçlükleri üzerinde, ikinci bölümünde ise şirket değerini etkileyen faktörler ile gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki değerleme metodları aras ın daki fark l ıl ı klar üzerinde durulacaktır.