Türkiye'de mevcut temel ekonomik sorunlarýn baþýnda kayýtdýþý ekonomi yer almaktadýr. Bu nedenle devlet sürekli olarak kayýtdýþýný azaltmaya yönelik çalýþmalar yapmaktadýr. Yapýlan çalýþmalar çerçevesinde ekonomiyle baðlantýlý deðiþik kurumlarýn temsilcileri sürekli olarak bir araya gelerek toplantýlar yapmakta ve kay ýtd ýþýnýn azaltýlmasý yönünde uygulanacak tedbirler üzerinde incelemelerde bulunmaktadýrlar. Bu incelemelerde kayýtdýþý ekonominin vergi boyutuna bakýldýðýnda; daha çok kayýt altýnda olmayan mükelleflerden kaynaklanan vergi kaybý ile kayýtlý mükelleflerin vergi sisteminde oluþturduðu ka- yýtdýþý iþlemler üzerinde durulmaktadýr. Özellikle kayýtlý mükelleflerin yaptýðý iþlemler sýrasýnda Sahte ve Muhteviyatý Ýtibariyle Yanýltýcý Belge (SMÝYB; bundan sonra kýsaltma kullanýlacaktýr.) kullanýmý sýkça karþýlaþýlan bir durumdur. Ancak mükelleflerin kullandýklarý SMÝYB'nin toplanan vergi gelirleri içerisinde ne kadarlýk bir erozyon oluþturduðu hususunda hem gelir idaresi tarafýndan hem de meslek kuruluþlarý tarafýndan yapýlan bir çalýþma bulunmadýðýndan kullanýlan SMÝYB'nin boyutu bilinememektedir. Diðer taraftan vergi incelemeleri sýrasýnda SMÝYB düzenleme ve kullanma fiillerine baðlý olarak gerçekleþtirilen mükellef incelemeleri ise vergi inceleme elemanlarýnýn iþ yükünün önemli bir bölümünü oluþturmaktadýr. Ayrýca söz konusu vergi incelemelerinin günümüzde sürekli olarak artan bir seyir izlediði ve buna paralel olarak vergi kaybýnýn da sürekli arttýðý görülmektedir. Mevcut durumda SMÝYB düzenleyen ve kullanan mükelleflerin vergi incelemeleri vergi denetim birimleri tarafýndan yapýlmakta, belirtilen fiilleri iþleyen mükellefler ise daha önceden oluþturulan formlara istinaden denetim elemanlarý tarafýndan fiþlenmektedirler. Bu duruma baðlý olarak Gelir Ýdaresinin tüm birimleri ile mali müþavirler anýlan formlar sayesinde mükelleflerin SMÝYB durumu hakkýnda bilgi sahibi olmaktadýrlar. Ancak mevcut Gelir Ýdaresinin yapýsýnda SMÝYB düzenleyen ve kullanan mükellefleri, bu mükelleflerin ortaklarýný, adreslerini, baðlý olduðu diðer þirketleri fiþleyen bunlarý sürekli olarak takip eden, vergi mevzuatýnda yapýlan veya yapýlacak düzenlemeler üzerinde SMÝYB açýsýndan görüþ ve önerilerde bulunan bir birim ile SMÝYB düzenleyen mükelleflerin genel profillerinden hareketle diðer SMÝYB düzenleyen mükellefleri tespit eden, yeni kayýt olan mükellefler ile cirosu çok yüksek olan mükellefleri izleyecek bir birim bulunmamaktadýr. Bu nedenle SMÝYB düzenleyen mükelleflerden bir kýsmý aradan 2-3 yýl geçtikten sonra tespit edilebilmekte, bir kýsmý ise zamanaþýmý süresince hiç tespit edilemeden faaliyette bulunmaktadýrlar. Dolayýsýyla hem kayýtdýþý ile etkin bir þekilde mücadelede hem de vergi kaybýnýn önüne geçilmesinde Gelir Ýdaresi Baþkanlýðý bünyesinde SMÝYB ile ilgili yeni bir birimin kurulmasý gerekmektedir.

28/3/2007 tarih ve 5615 sayýlý Gelir Vergisi Kanunu ve Bazý Kanunlarda Deðiþiklik Yapýlmasýna Dair Kanunun 17 nci maddesi ile 13/7/1956 tarih ve 6802 sayýlý Gider Vergileri Kanununun 31 inci maddesinde yapýlan düzenlemede, iptal edilen sigorta muamelelerine iliþkin banka ve sigorta muameleleri vergisi (B.S.M.V.) uygulamasýnda deðiþiklik yapýlmýþ olup buna baðlý olarak eski Sigorta Muameleleri Vergisi Beyannamesi deðiþtirilerek, iptal edilen sigorta muamelelerine iliþkin vergilerin mahsuben iadesine imkan verecek þekilde yeniden düzenlenmiþtir. Yapýlan bu kanuni düzenleme sayesinde, 1956 yýlýndan itibaren Türk vergi sisteminde yerini alan Gider Vergileri Kanununun 31 . maddesindeki banka ve sigorta muameleleri vergisinin (B .S .M.V.) uygulamasý nda yaþanan problemierin çözümü yönünden yýllardýr yapýlmasý gereken bir düzenleme yerine getirilmiþ olmaktadýr. Yapýlan düzenleme ile 1/5/2007 tarihinden itibaren, sigorta muameleleri ile bunlarýn iptal iþlemlerinin ayný vergilendirme döneminde yapýlmadýðý durumlarda da, iptal edilen sigorta muamelelerine iliþkin vergilerin (ya lnýzc a iptal tarihinden sonraki döneme ait olan kýsmý), iptalin gerçekleþtiði dönemde hesaplanan B.S.M.V.'den indirilmesine imkan tanýnmaktadýr. Bu çalýþma, sigorta þirketleri tarafýnd an düzenlenen poliçelerin vergi dönemi veya sonraki dönemlerde iptal edilmesi halinde sigorta muamelelerine ait B.S.M.V.'Ierinin vergi matrahýndan indirilmesi hususunda; eski kanuni düzenleme, sigorta acentelerinin fiili uygulamasý, yeni kanuni düzeleme ve bu düzenlemenin amacý, B.S.M.V. açýsýndan yap ýl an diðer düzenlemeler ve deðerlendirme bölümünü kapsayacak þekilde hazýrl a nmýþtýr.

Gelir idaresi Baþkanlýðý tarafýndan oluþturulan yýllýk denetim planlarýnda öncelikli olarak büyümeye karkýsý olan sektörler dikkate alýnmaktadýr . Bu baðlamda Baþkanlýk 2004 yýlýndan itibaren sigorta sektörünün incelenmesini uygun görmüþ ve sektörde sayýlarý lS.OOO' i bulan sigorta acentelerinin vergilendirilmesinde ortaya çýkan vergi kayýp ve kaçaklarýný belirlemeyi ve bunlarý gidermek için ne gibi önlemler alýnmasý gerekliliðini belirlemek için bu incelemeleri baþlatmýþtýr. Bu çalýþma sigorta þirketleri hakkýnda genel bilgiler, yasal mevzuat, sistemin iþleyiþi, sektörün vergilendirilmesinde karþýlaþýlan problemler ve bunlarýn çözümü için sunulan önerileri kapsayacak þekild e hazýrlanmýþtýr .

Türkiye'de son bir kaç yýlda gerçekleþen makro ekonomik geliþmelerin, piyasalara istikrar ortamýnýn saðlandýðý yönünde olumlu sinyaller vermesi ile ekonomi gündemimize Mortgage Cipotekli Konut Kredisi Sistemi) olarak ifade edilen yeni bir sistem girmiþtir . ABD'de ve Avrupa'nýn bir çok ülkesinde yaklaþýk 50 yýlý aþkýn bir süreden beri etkin bir þekilde kullanýlmakta olan bu sistemin Türkiye' de uygulamasýnýn nasýl olacaðý ve sistemin ne zaman hayata geçirileceði hususu ayrýntýlý bir þekilde irdelenmesi gereken bir konudur. Konunun daha iyi anlaþýlmasý açýsýndan Mortgage Cipotekli Konut Kredisi) sistemini açýklamadan önce sistemin esasýný teþkil eden ipoteði ve Türkiye'de þuan uygulanmakta qlan konut finansman yöntemlerini ana hatlarýyla açýklamak daha faydalý olacaktýr .

Son günlerde hükümet ile IMF heyeti arasýndaki 2005 yýlý Bütçe Tasarýsý hakkýndaki görüþmelerde en tartýþmalý konularýn baþýnda; Faiz Dýþý Fazla hedefinin ne olmasý ve bu hedefin yerine getirilmesi için ne gibi önlemler alýnmasý gerektiði gelmektedir. Bu vesileyle son günlerin en tartýþmalý konusu olan Faiz Dýþý Fazla kavramý hakkýnda aþaðýda genel bir deðerlendirme yapýlmýþtýr.