Vergi hukukumuzda deðerlemeye iliþkin hükümler esas olarak Vergi Usul Kanununda düzenlenmiþtir. Vergi Usul Kanunu?nun 258?inci maddesinde deðerleme, vergi matrahlarýnýn hesaplanmasýyla ilgili iktisadi kýymetlerin takdir ve tespiti olarak tanýmlanmýþtýr. Deðerleme, vergi matrahýnýn doðru bir þekilde hesaplanmasý gibi önemli bir amacý taþýdýðýndan Kanun?da deðerleme ölçüleri ve hangi iktisadi kýymetin hangi ölçüyle deðerleneceði açýk olarak belirtilmiþ olup, konuyla ilgili mükelleflerin þahsi deðerlendirmelerde bulunma veya inisiyatif kullanmalarýna izin verilmemiþtir. Mükellefler dönem sonlarýnda iktisadi kýymetlerin deðerlemesine baþlamadan önce, iþletmelerinde kayýtlý bulunan iktisadi kýymetlerin fiili ve kaydi envanterlerini çýkarmaktadýrlar. Envanter sonucunda fiili olarak tespit edilen deðerler ile yasal kayýtlar üzerinden tespit edilen deðerler arasýnda herhangi bir fark bulunmasý halinde, mali kârýn doðru olarak tespiti bakýmýndan fiili durumun gerçeðe uygun olarak muhasebeleþtirilmesi gerekmektedir. Bu baðlamda ilk etapta gerekli olan kayýtlar yapýldýktan sonra, farkýn nedeninin araþtýrýlarak bulunan nedene göre, gerek tek düzen hesap planý gerekse vergi mevzuatý göz önünde bulundurularak gerekli düzeltme iþlemleri yapýlacaktýr.

Vergi sistemimizde ticari ve zirai kazançlarýn vergilendirilmesinde tahakkuk esasý geçerlidir. Tahakkuk esasýnda, iþlemin eksiksiz olarak gerçekleþmesi neticesinde gelirin mahiyet ve tutar itibariyle doðmuþ olduðu ve kesinleþtiði kabul edilir ve tahakkuk eden bu gelir, tahsili beklenmeksizin vergiye tabi tutulur. Ancak tahakkuk ederek gelir hesaplarýna aktarýlan tutarlarýn tahsil edilemeyeceðinin veya tahsilinin þüpheli hale geldiðinin sonradan anlaþýlmasý durumunda yapýlmasý gereken iþlemler Vergi Usul Kanunu'nun 322, 323 ve 324'üncü maddelerinde sýrasýyla "deðersiz alacaklar", "þüpheli alacaklar" ve "vazgeçilen alacaklar" olarak hükme baðlanmýþtýr. Makalemizin konusunu söz konusu müesseselerden yararlanýlmasýna iliþkin þartlar ve bazý özellikli konular oluþturmaktadýr.

Ticari kazancýn tespitinde indirilebilecek giderlere iliþkin düzenlemelere Gelir Vergisi Kanunu'nun 40. maddesinde yer verilmiþ, ayný maddenin birinci bendine ise ticari kazancýn elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapýlan giderlerin ticari kazancýn tespitinde indirim konusu yapýlabileceði hüküm altýna alýnmýþtýr. Bu tür giderler, genel giderler olarak adlandýrýlmakta ve safi kazancýn tespitinde önemli yer tutmaktadýr. Bu nedenle kanun koyucu söz konusu bentte sayýlan genel giderlerin indirim konusu yapýlabilmesi için bir takým kurallar getirmiþtir. Bu kurallardan en önemlisi ise ticari kazancýn tespitinde gayrisafi kazançtan indirilecek genel giderlerin kazancýn elde edilmesi ve devam ettirilmesi amacýyla yapýlmýþ olup olmadýðýdýr. Çalýþmamýzda, özel araçlarda kullanýlan telefonlar ile cep telefonlarý faturalarýna iliþkin ödemelerin ticari kazancýn tespitinde gider olarak dikkate alýnýp alýnamayacaðý ile diðer vergi kanunlarý karþýsýndaki durumu incelenecektir.