Dünya “yaşlanma sorunu” ile karşı karşıyadır.
Başta sanayileşmiş ülkeler olmak üzere pek
çok ülkede doğum ve ölüm oranları azalmış,
ortalama yaşam beklentisi artmış ve mevcut
nüfus “yaşlı” bireylerin çoğunluğu oluşturduğu
demografik bir yapıya dönüşmüştür. Literatürde
“Demografik Dönüşüm Teorisi” ile açıklanan demografik
yapıdaki bu değişimin ekonomik, sosyal
ve mali açıdan kısa ve uzun dönemde pek çok
sorunu beraberinde getireceği iddia edilmektedir.
Bu çalışmada, demografik dönüşümün bir
sonucu olarak ortaya çıkan yaşlı nüfusun muhtemel
mali etkilerinin ortaya konulması amaçlanmaktadır.
Demografik dönüşümün ülkeleri
temelde iki farklı kanaldan etkileyeceği düşünülmektedir.
Bunlardan birincisi nüfusun yaşlanmasına
bağlı olarak ortaya çıkan, çeşitlenen ve artan kamu harcamaları; diğeri ise gittikçe artan
yaşlı ve emekliye ayrılmış nüfus nedeniyle vergi
tabanının daralmasıdır. Türkiye’de dâhil, pek çok
gelişmiş ve gelişmekte olan ülkede demografik
dönüşümün neden olacağı tüm bu olumsuz
etkilerin önüne geçmek veya olumsuz etkileri
minimize etmek için başta sosyal güvenlik sisteminde
reform olmak üzere, dış göç kabulü, kadın
ve yaşlı istihdamının artırılması, beşerî sermayenin
güçlendirilmesi veya yeni tip vergilerin ihdas
edilmesi gibi farklı çözüm önerileri gündemdedir.
Anahtar Kelimeler: Demografik dönüşüm,
nüfusun yaşlanması, kamu harcamaları, kamu
gelirleri, kamu maliyesi.
JEL Sınıflandırma Kodları: H53, R23, R28
Abonelik veya Satın Alma Gerekiyor!
Bu makalenin devamını okuyabilmek için giriş yapmanız, satın almanız veya abone olmanız gerekmektedir.