Bilindiði üzere, gayrimenkul sermaye iradý , Gelir Vergisi Kanunu'nun (GVK) 70'inci maddesinde yazýlý mal ve haklarýn kiraya verilmesi karþýlýðýnda , bu mal ve haklarýn sahipleri, mutasarrýflarý , zilyetleri, irtifak ve intifa hakký sahipleri veya ki racýlarý tarafýndan elde edilen gelir unsurunu ifade etmektedir. Yazýmýzda , gayrimenkul sermaye iradýna konu mal ve haklar sayý lacak, gayrimenkul sermaye iradý türleri arasýnda uygulamada en çok karþýlaþýlan , mesken veya iþyeri olarak kiraya verilen ve beyan dönemi yaklaþtýðý için 2004 yýlýnda el de edilen mesken ve iþyeri kira gelirlerinin hesaplanmas ý ve beyan edilmesi konusu iþlenecektir.

Gerçek usulde vergilendirilen ticari ve zirai kazançlarda hasýlatýn , maliyetierin ve giderlerin oluþumunda tahakkuk esasý geçerlidir. Yani bir gider veya maliyet unsuru tahakkuk etmiþ ise, dönem sonu itibariyle henüz ödenmemiþ olsa dahi o dönemin gider veya maliyet hesaplarýnda dikkate alýnacaktýr. Ayný þekil de tahakkuk etmiþ bir hasýlat (satýþ veya hizmet bedeli) dönem sonu itibariyle tahsil edilmemiþ olsa bile o dönemin vergi matrahýna dahil edilecektir. 213 sayýlý V.U.K.' da yer alan ilgili madde hükümleri tahakkuk eden hasýlata iliþkin alacak, þüpheli veya deðersiz bir alacak halini almýþsa , böyle bir alacaðýn vergi matrahý na dahil olarak, ek bir vergi yaratmasýný önlemek amacýyla bunlarýn gider yazýlmasý suretiyle vergi matrahýndan çýkarýlmasýný mümkün kýlmýþtýr. Daha önce hasýlat yazýlmamýþ olmakla beraber, tahakkuk etmiþ bir alacaðýn tahsilinin þüpheli hale gelmesi veya alacaðýn tahsilinin imkansýz olmasý durumu da iþletmenin öz varlýðýnda azalma meydana getirdiði için, söz konusu alacaklarýn da gider yazýlmasýnýn mümkün olmasý gerekir. Özellikle dönem dönem yaþanan ekonomik dalgalanma ve sýkýntýlar , tahakkuk etmiþ alacaklarýn þüpheli alacak veya deðersiz alacak durumuna düþmesine ve alacaktan vazgeçme iþlemlerine rastlanmasýna sebep olmaktadýr.

Katma Deðer Vergisi sistemimizde genel prensip, bir vergilendirme döneminde satýn alýnan mal ve hizmetlere ödenen KDV' nin mal ve hizmet satýþlarý dolayýsýyla tahsil edilen KDV' den büyük olmasý halinde, indirilemeyen kýsmýn bir sonraki vergilendirme döneminde indirilmak üzere sonraki döneme devretmesidir. Bu prensip, 3065 sayýlý KDV Kanunu' nun Vergi indirimi baþlýðýný taþýyan 29. maddesinde yer almaktadýr. Anýlan maddenin 2 numaralý bendinde "bir vergilendirme döneminde indirilecek katma deðer vergisi toplamý, mükellefin vergiye tabi iþlemleri dolayýsýyla hesaplanan katma deðer vergisi toplamýndan fazla olduðu takdirde, aradaki fark sonraki dönemlere devrolunur ve iade edilmez" þeklinde düzenlenen hüküm indirim sistemini belirtmektedir. Ayný maddenin 4369 sayýlý kanunla deðiþtirilen cümlesinde, "þu kadar ki, 28'inci madde uyarýnca Bakanlar Kurulu tarafýndan vergi nispeti indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili olup yýlý içerisinde indirilemeyen ve tutarý Bakanlar Kurulunca tespit edilecek sýnýrý aþan vergi iade olunur" denilerek, yukarýda belirttiðimizgenel prensibin dýþýna çýkýlmýþtýr. Bakanlar Kurulu tarafýndan indirimli orana tabi tutulan iþlemleri yapan mük.elleflerin, yýlý içerisinde indirim yoluyla telafi edilemeyen ve Bakanlar Kurulunca belirlenen sýnýrý aþan Katma Deðer Vergisi için nakden veya mahsuben iade haklarý bulunmaktadýr.