Vergi mevzuatýnda komisyonculuk iþi, 193 sayýlý Gelir Vergisi Kanununa göre, ticari kazançlar kapsamýna girmekte ve ayný kanunun S 1/8. maddesine göre de gerçek usülde vergiye tabi faaliyetlerden sayýlmakta olup; götürü olarak yapýlamayacaðý hükmolunmuþtur. Ancak pratikte çeþitli faaliyet görüntüsüyle bu iþi bildirimsiz olarak yapanlar yanýnda, kanunun açýk hükmüne raðmen emlak komisyonculuðu yaptýðý halde, götürü usulde vergilendirilmekte olan yükümlülere rastlanýlmaktadýr. Komisyonculuk faaliyetinin ve konumuz olan emlak komisyonculuðu kazançlarýnýn gerçek boyutlarýyla vergilendirilmesi, vergilendirmede inceleme ve denetimin saðlanmasý, mevcut düzenlemelerdeki eksiklikler nedeniyle yeterli olamamakta ve bu alanda önemli oranda vergi kayýp ve kaçaðý ortaya çýkmaktadýr. Bu yazýda emlak komisyonculuðu kazançlarýnýn vergilendirilme ve denetiminde karþýlaþýlan sorunlarý ve bu alandaki vergi kayýp ve kaçaðýný önlemede uyulmasý yararlý olacak belge düzeni bakýmýndan çözüm önerilecektir.

Devlet Hazinesinin, ihtiyaç duyduðu mali kaynaða zamanýnda sahip olmasý ne kadar önemliyse bu mali kaynaðýn asýl dayanaðý olan vergilendirmenin adil ve etkin olmasýnýn önemi de o kadar büyüktür. Etkin ve adil bir vergilendirmenin mümkün olmasý öncelikle ekonominin yapýsal sorunlarýnýn çözümüne baðlýdýr. Ancak yapýsal deðiþime baðlý çözüm dýþýnda mevcut uygulamalardan kaynaklanan sorunlarýn çözümüyle de kýsmi iyileþtirme saðlanabilir. Vergi alacaðýnýn zamanýnda hazineye intikali yüksek enflasyon ortamýnda sadece alacaðýn deðerinin korunmasý bakýmýndan deðil, kamu harcamalarýnýn asli kaynaðý ile karþýlanmasý, bu þekilde kamu harcamasý-kamu geliri dengesinin harcamanýn yapýldýðý dönemde saðlanmasý ve böylece bütün ekonomi ve mali sistem üzerinde tahrip edici etki yapan enflasyonun önemli kaynaklarýndan olan kamu harcamalarnun karþýlýksýz kalmasý (açýk finansman) nýn önlenmesi bakýmýndan da önemlidir. Bu yazýda tarhiyat öncesi uzlaþma ile ilgili olarak uygulamadan kaynaklanan ve vergi tahsilatýný etkileyen bir soruna deðinilecektir.