Toplumun çoğunluğunu oluşturan ücret geliri
elde eden mükelleflerin gelir kaynakları genellikle
yalnızca emek olmakta ve zaman içinde
de bu kaynak yıpranmaktadır. Bu nedenle diğer
gelir unsurları karşısında ücret geliri elde eden
mükellefler lehine ayrıcalıklı uygulamalar vergilemede
adaletin sağlaması bakımından anayasal
vergi ilkeleri ile güvence altına alınmaktadır.
Nitekim, ücret gelirinin vergilemesinde ödeme
gücü tespitinde faydalanılan tekniklerin uygulanmasındaki
amaç, emekten kaynaklanan ücret
gelirlerinin daha düşük oranda vergilemesi ve
diğer gelirler karşısında emeğin korunması yaklaşımıdır. Çalışmada, gelişmiş ülke örneklerinde
ücret gelirlerinin vergilendirilmesinde “gerçek
miktar”ın bulunmasına hizmet eden uygulamalar
incelenmiştir. Araştırma, vergi tahsilatında
kayıt dışılığın nispeten daha düşük olduğu bu
ülkelerde, şahsi ve mesleki harcamaların vergi
ödeme gücünde hangi göstergeler ile dikkate
alındığı kapsamında yürütülmüştür. Vergi adaletinin
sağlanması açısından mali gücün tespitine
ilişkin yasal düzenlemelerde gerçek vergi ödeme
gücüne ulaşmada beyan usulü zorunlu veya tercih
imkânı bazı durumlarda ise birlikte uygulama
alanı bulurken ülkelerin karşılaştırmalı analizine
yer verilmektedir. Ücret gelirinin mali güce göre
vergilendirilmesine ilişkin literatürde yer alan
çalışmalar ışığında, gelişmiş ülke örneklerinde
mevzuat uygulamaları araştırılmıştır. Türkiye’de
ücretliler için gider ve indirimlerin gelirin elde
edilmesinde ne ölçüde dikkate alındığı değerlendirilmiştir.
Buna göre anayasal bir norm olarak
kabul edilen mali güç ilkesinin gelirin “gerçek
miktar’’ ile nazara alınmasında uygulama ile ne
kadar örtüştüğü tartışmalıdır. Nitel araştırma
yöntemine dayalı bu çalışmanın ücret gelirinin
vergilemesinde farklı ülke uygulamaları ile literatüre
katkı sağlaması öngörülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Ücret, Emek, Ödeme
Gücü, Vergi Adaleti, Vergi Tevkifatı.
JEL Sınıflandırma Kodları: K34, H20, H24
Abonelik veya Satın Alma Gerekiyor!
Bu makalenin devamını okuyabilmek için giriş yapmanız, satın almanız veya abone olmanız gerekmektedir.