İlk olarak Adam Smith tarafından ortaya atılan vergilendirme ilkeleri, vergilendirmede uygulanacak kuralları ve vergilendirmeye hakim olacak esasları belirleyen birtakım teorik kavramlardır. Smith'in 1776 yılında ortaya attığı dört vergilendirme ilkesi - adalet, açıklık, uygunluk ve tasarruf ilkeleri - vergilendirmenin geçirdiği evrimlere paralel olarak değişikliğe uğrasalar da özde hep aynı kalmışlardır.
Smith tarafından ortaya atılan bu ilkelerden adalet ilkesi, özellikle 19. yüzyıl boyunca oldukça eleştirilmiş ve bu ilkenin belirlediği çerçeve yoğun biçimde tartışılmıştır. Buna rağmen diğer üç ilke ise, temelde vergilendirmenin idari yönüne odaklanmaları nedeniyle fazla bir değişikliğe uğramadan günümüze kadar gelmişlerdir.
İdari sürece yönelik olarak ortaya atılan ilkelerden birisi de vergilendirmede uygunluk ilkesidir. Bu ilkeye göre vergiler, mükellef açısından en uygun zaman ve biçimde tahsil edilmelidir. Merkezi yönetimlerin yeni yeni kuvvetlenmeye başladığı ve nüfus yoğunluğunun günümüze kıyasla oldukça düşük olduğu 18. ve 19. yüzyıllar için, bir nebze olsun mantıklı görünen bu ilkenin, günümüzde orjinal tanımına uygun bir biçimde uygulanabilmesine imkân bulunmamaktadır. Bu bakımdan günümüz koşullarında bu ilkenin uygulanabilmesi açısından, vergi sistemlerinde ayrı ayrı her mükellef için uygun bir ödeme planı hazırlanması yerine, ortaya çıkan olağanüstü koşullarda mükelleflere uygun bir ödeme planı sunulması, ilkenin geçerliliği ya da etkinliğinin değerlendirilebilmesi açısından daha doğru olacaktır. Bu bakış açısı ise bizi vergi ödeme kolaylığı kavramına götürmekte ve uygunluk ilkesinin geçerliliğinin analizinde vergi ödeme kolaylıklarının ele alınmasını gerekli kılmaktadır.
Vergi sistemimizde farklı vergi kolaylıkları yer almaktadır. Bunlardan birisi de 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile düzenlenen tecil müessesesidir. Tecil müessesesi, kişinin çeşitli nedenlerden ötürü kamu borçlarını ödeyememesi ya da bu borçları ödediği takdirde çok zor duruma düşecek olması ile ilgilidir.
Çalışmada, tecil müessesesi vergilendirme ilkeleri bakımından ele alınacak ve Türkiye'de tecil uygulamasının bir değerlendirmesi yapılmaya çalışılacaktır.
Makaleyi PDF olarak indirebilirsiniz.