Bilindiði üzere vergi, kamunun mali yapýsý içinde yer alan kamu gelirlerinin en önemli kalemini oluþturmaktadýr. Kamu gelirleri ise ülkedeki kamusal giderlerin yapýlmasý ve kamu borçlarýnýn ödenmesinde temel mali kaynak rolündedir. Verginin bu mali boyutunun ötesinde ekonomik, sosyal ve siyasi boyutlarý da vardýr. Verginin alýnmasý, uygulanmasý, yönetimi gibi konulara dair düzenlemeler ülkedeki siyasal, sosyal, ekonomik birçok olayý yakýndan etkilemektedir. Vergi literatürüne bakýldýðýnda vergiler iki temel sýnýflandýrmaya tabi tutulmaktadýr. Bunlardan ilki verginin asýl mükellefinden alýnýp alýnmamasýna göre yapýlan dolaylý ve dolaysýz vergiler ayrýmýdýr. Diðer sýnýflandýrma ise verginin üzerinden alýndýðý ekonomik deðere, daha doðrusu verginin konusuna göre yapýlan sýnýflamadýr. Bu ikinci sýnýflamaya göre vergiler gelir üzerinden, servet üzerinden ve harcamalar üzerinden alýnan vergiler olmak üzere üçe ayrýlmaktadýr. Gelir vergisi ve kurumlar vergisi gelir üzerinden alýnan iki vergi türüdür. Gelir vergisinin konusunu gerçek kiþilerin gelirleri, kurumlar vergisinin konusunu ise tüzel kiþilerin gelirleri oluþturmaktýr. Öte yandan genel uygulama olarak vergileri ödeyenler mükelleflerdir. 213 sayýlý Vergi Usul Kanunu'nun* 1 8. maddesine göre; kendisine vergi borcu terettüb eden yani vergi borcu düþen gerçek ve tüzel kiþiler vergi mükellefi olarak tanýmlanmýþtýr. Gelir vergisi özelinde ise tam ve dar mükellefiyet olarak iki tür mükellefiyet bulunmaktadýr. Bu çalýþmamýzda gelir üzerinden alýnan iki vergiden biri olan gelir vergisinin konusu ve gelir vergisindeki mükellefiyet türleri irdelenecektir.

Türkiye'de kurumlar vergisi alanýnda birçok vergisel teþvik uygulanmaktadýr. Bu teþvikler büyük oranda 5520 sayýlý Kurumlar Vergisi Kanunu ile düzenlenmiþtir. Ancak 5746 ve 4691 sayýlý kanunlarla, bilimsel ve teknolojiye dönük araþtýrma geliþtirme çalýþmalarýnýn özendirilmesi amacýyla kurumlar vergisi mükelleflerine önemli vergisel avantajlar sunulmuþtur. Serbest bölgelerle ilgili düzenlemeleri içeren 3218 sayýlý kanunla da bu bölgede faaliyet gösteren kurumlar vergisi mükelleflerine vergisel olarak büyük kolaylýklar gösterilmiþtir. Tüm bu teþviklerin amacý tabi ki temel olarak ülkenin ekonomik kalkýnmasýnýn saðlanmasý ve artýrýlmasýdýr. Bu çalýþma ile söz konusu düzenlemelere deðinilmiþ, konunun oldukça kapsamlý olmasý nedeniyle, yasal düzenlemeler temelinde kýsa açýklamalar yapýlmaya çalýþýlmýþtýr.