Baðýmsýz denetim serbest meslek sahibi olarak kendi adýna çalýþan veya bir denetim þirketinin ortaðý olan kiþiler tarafýndan iþletmelerin mali tablolarýnýn genel kabul görmüþ muhasebe ilkelerine uygunluk derecesini belirlemek amacýyla yapýlan denetim çalýþmasýdýr. Bugün hýzla geliþen ve karmaþýklaþan sermaye piyasasý, bankacýlýk, enerji ve sigortacýlýk gibi geniþ kitleleri ilgilendiren sektörlerde faaliyet gösteren þirketlerin söz konusu faaliyetlerinin, karar alýcýlarýn ve kamunun menfaatlerinin korunmasý amacýyla baðýmsýz denetimden geçirilmesi söz konusu olmakta, mali tablolarýn bu kiþilerin güvenilir bir þekilde kullanýmýna baðýmsýz denetimden geçirilerek sunulmasý zorunlu hale getirilmektedir. 2000'li yýllarýn baþýnda özellikle Amerika Birleþik Devletlerinde yaþanan ve etkilerini tüm dünyada gösteren Enron, Xerox ve Worldcom gibi skandallarda muhasebe hilelerinin baþrolde olmasý ve baðýmsýz denetim þirketlerinin de bu skandallar içerisinde yer almasý, baðýmsýz denetimin de belli bir düzenleme içerisine alýnarak standartlara baðlanmasý ve meslek olarak denetimi yapýlan þirketlerden baðýmsýzlýðýnýn saðlanmasýnýn gerekliliðini ortaya çýkarmýþtýr.

Vergi Usul Kanunu'nun Aktif Geçici Hesap Kýymetleri baþlýklý 283'üncü madde hükmünde dönemsellik ilkesinin bir gereði olarak "gelecek bir hesap dönemine ait olarak peþin ödenen giderler ile cari hesap dönemine ait olup da henüz tahsil edilmemiþ olan hasýlat mukayyet deðerleri üzerinden aktifleþtirilmek suretiyle deðerlenir. Vergi Usul Kanunu'nun Pasif Geçici Hesap Kýymetleri baþlýklý 287'nci madde hükmünde ise "Gelecek hesap dönemlerine ait olarak peþin tahsil olunan hasýlat ile cari hesap önemine ait olup henüz ödenmemiþ olan giderler mukayyet deðerleri üzerinden pasifleþtirilmek suretiyle deðerlenir. " denilmektedir. Vergi Usul Kanunu'nun Yabancý Paralar baþlýklý 280'inci madde hükmünde; alacak ve borçlarda yabancý para unsuru olmasý halinde borsa rayici veya Maliye Bakanlýðý'nca tespit edilecek kurlar üzerinden deðerleneceðine dair bir hüküm bulunmasýna karþýn, vergi kanunlarýnda avanslarýn deðerlernesiyle ilgili herhangi bir düzenleme yapýlmamýþtýr . Verilen sipariþ avanslarýný sonraki hesap dönemlerine ait peþin ödenen bir gider, alýnan sipariþ avanslarý ise peþin tahsil edilen bir hasýlat olarak deðerlendirebiliriz. Ticari kazancýn tespitinde tahakkuk esasýnýn geçerli olmasýndan dolayý cari döneme ait olup da tahsil edilmemiþ olan hasýlatýn mukayyet deðer ile aktifleþtirilmesi , ödenmemiþ olan giderlerin de mukayyet deðer üzerinden pasifleþtirilmesi gerekir. Vergi Usul Kanunu'nun 265'ýncý madde hükmünde mukayyet deðer "Bir iktisadi kýymetin muhasebe kayýtlarýnda gösterilen hesap deðeridir."þeklinde tanýmlanmýþtýr.

Vergi kanunlarý, deðerlemeye Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasa Kanunu'ndaki düzenlemeden farklý olarak, iþletmenin ortaklarý ve diðer üçüncü kiþilerin menfaatlerini korumaya yönelik olarak deðil, iþletmelerin gizli ortaðý olan devletin menfaatlerini koruma amacý ile yer vermiþtir. Vergi hukukunda deðerleme hükümlerinin yer aldýðý Vergi Usul Kanunu'nun Üçüncü Kitap baþlýðý altýnda 258'inci maddesinde, deðerlemenin tanýmý " Deðerleme, vergi matrahlarýnýn hesaplanmasýyla ilgili iktisadi kýymetlerin takdir ve tespitidir." þeklinde yapýlmýþtýr. 213 sayýlý Vergi Usul Kanunu uyarýnca deðerleme takdir ve tespit olmak üzere iki þekilde yapý l ýr. Tespit mükellefler tarafýndan 213 sayýlý Vergi Usul Kanunu'nda belirlenen deðerleme ölçüleri kullanýlarak yapýlýrken; mutad deðerleme ölçülerinin kullanýlamadýðý durumlarda deðerleme, 213 sayýlý Vergi Usul Kanunu'nun 267'nci maddesine istinaden takdir yoluyla yapýlýr. Yazýmýzýn konusunu oluþturan ve iþletmelerin iktisadi kýymetleri arasýnda yer alan yabancý paralarýn deðerlernesi ise Vergi Usul Kanunu'nda 280'inci maddede düzenlenmiþtir . Madde metninde; " Yabancý paralar borsa rayici ile deðerlenir. Borsa rayicinin takarrüründe muvazaa olduðu anlaþýlýrsa bu rayiç yerine alýþ bedeli esas alýnýr. Yabancý paranýn borsada rayici yoksa, deðerlemeye uygulanacak kur Maliye Bakanlýðý'nca tespit olunur. Bu madde hükmü yabancý para ile olan senetli ve senetsiz alacaklar ve borçlar hakkýnda da caridir. Bunlardan vadesi gelmemiþ senede baðlý alacak ve borçlar, bu Kanunun 281 ve 285'inci maddeleri uyarýnca deðerleme günü kýymetine irca edilebilir. Ancak senette faiz oranýnýn yazýlý olmadýðý durumlarda deðerleme gününde geçerli olan Londra Bankalar Arasý Faiz Oraný (LIBOR) esas alýnýr. " hükmüne yer verilmiþtir.