Yýllara sari inþaat ve onarma iþlerinde faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, bu iþlerden elde ettikleri kazançlar vergi mevzuatýmýzda özel bir vergilendirme rejimine tabidir. Vergilemede uyulacak esaslar, GVK'nun 42, 43 ve 44. maddelerinde açýklanmýþtýr. Buna göre, bu iþlerle uðraþan mükellefler, kar veya zararýný iþlerin bittiði yýl kesin olarak tespit ederek o yýlýn geliri olarak beyan edeceklerdir. Kendi nam ve hesabýna inþaat yapanlarýn vergilendirilmesi, GVK 42. maddede belirtilen inþaat ve taahhüt iþlerinin yýllar itibariyle stopaj kesintisi yapýlmasý ve inþaatýn tamamýnýn vergilendirilmesinin geçici kabul tutanaðýnýn düzenlenmesine müteakip vergilendirilmesinden farklý olarak, yapýlan inþaatýn satýþýndan sonra ticari kazanca dahil edilerek vergilendirilmesi gerekir. Yapýlan inþaata iliþkin arsa kiþiye ait olabileceði gibi kat karþýlýðý olarak da baþkasýna ait arsa üzerine inþaat yapýlabilir. Yapýlan inþaatlar maliyet bedeli ile deðerlenir. Özel inþaat iþlerinde karýn doðru olarak tespit edilebilmesi için ayný türden olan inþaatlarýn maliyetlerinin birlikte deðerlendirilmesi gerekir. Örneðin dairelerin, iþyerlerinin, kreþ bakým evi gibi binalarýn maliyetlerinin ayrý ayrý tespit edilmesi gerekir. Yine dairelerin metrekare itibariyle ayný büyüklükte olanlar, yada nitelik olarak ayný özelliði taþýyan dairelerin maliyetlerinin beraber tespit edilmesi gerekir. Yapýlan harcamalarýn gider mi yoksa maliyet mi olduðu önemlidir. Bu ayrýmýn doðru olarak yapýlmasý, inþaat iþinin maliyetinin de doðru olarak tespit edilmesi sonucunu ortaya çýkaracaktýr. Her iþletmenin kendi faaliyet konusunu oluþturan mamul ve hizmetlerin elde edebilmek için harcadýðý üretim faktörlerinin para ile ölçülen deðerine maliyet, iþletmenin faaliyetlerini sürdürebilmek için yapmýþ olduðu harcamalara ise gider denilmektedir. Gider; faydasý tükenmiþ maliyet olarak kabul edilmektedir. Kat karþýlýðý olarak yapýlacak inþaatlara iliþkin sözleþmelerin Yargýtay kararlarýna göre noterde düzenlenmesi gerekmektedir. Aksi takdirde sözleþme geçersiz sayýlacaktýr. Ayrýca inþaat bitiminde arsa sahibini güvence altýna alacak þartlarýn konulmasý konusunda gerekli hassasiyet gösterilmelidir. Son yýllarda konut sektörünün geliþmesi ve farklý inþaat usullerinin uygulanmasýna raðmen kat karþýlýðý inþaat yoðun olarak tercih edilen bir yöntemdir.

Deðerleme iþlemlerinden reeskont; alacak ve borç senetlerinin deðerleme günündeki deðerlerine indirgenmesi iþlemidir. Çünkü deðerleme gününde senedin nominal deðeri, deðerleme günü ile senedin vade tarihi arasýndaki süreye isabet eden faizi de kapsamaktadýr. Reeskont iþlemi ile faiz miktarý tespit edilmektedir. Tespit edilen miktar, kurumlarýn mali karlarýnýn hesaplanmasýnda göz önüne alýndýðýndan, mükelleflerin vergi matrahlarý böylece bir çeþit gelecek dönemlerini ilgilendiren gelir ve giderlerinden arýndýrmaktadýr. Bu makalemizde alacak ve borç senetlerinin deðerleme gününde nasýl deðerleneceði ve muhasebeleþtirileceði ile özellikli durumlara yer verilmiþtir.

Mükellefler, vergilendirme ile ilgili olarak bazý yükümlülükleri yerine getirmek zorundadýrlar. Bu yükümlülükler, 213 Sayýlý Vergi Usul Kanu- nu'nun (VUK) ikinci kitabýnda, "mükellefin ödevleri" baþlýðý altýnda düzenlenmiþtir. Bu ödevler kýsaca; iþe baþlama, adres deðiþiklikleri, iþi býrakmayý bildirme, defter tutma ve tasdik ettirme, kayýt nizamý, defter ve belgelerin muhafaza ve ibrazý vb. þeklinde sayýlabilir. Her ne kadar mükelleflerin bu ödevleri yerine getirmesi gerekse de, önceden kestiremeyecekleri, iradeleri dýþýnda meydana gelen bazý durumlar buna engel teþkil etmektedir. Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olan bu nedenlere "mücbir sebep" denmektedir. Mücbir sebep halleri, VUK'un 13'üncü maddesinde düzenlenmiþtir. Kanun koyucu söz konusu düzenleme ile iyi niyetli mükellef ve vergi sorumlularýný korumaktadýr. Makalemizde mücbir sebep halleri ve sonuçlarý, Danýþtay kararlarý çerçevesinde ele alýnacaktýr.