Türkiye’nin iç hukuk düzenlemesi uyarınca uluslararası gemi taşımacılığı kazançlarında vergiye tâbi matrah 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu (KVK) madde 23’e göre hasılata %15 ortalama emsal oranının uygulanmasıyla bulunmaktadır. KVK madde 23, Türkiye’de iş yeri veya daimî temsilci yoluyla uluslararası gemi taşımacılığı faaliyetinde bulunanların bu kazanç¬larını yıllık beyannameyle beyan etmelerini gerektirmektedir. Öte yandan, OECD Model Vergi Anlaşması (MVA) ve BM MVA’nın 8. maddelerinde deniz taşımacılığı faaliyetinden elde edilen kazançlar özel olarak düzenlenmiştir. OECD MVA deniz taşımacılığından elde edilen kazançların vergilendirilmesini sadece teşebbüsün ait olduğu mukim devlete bırakırken, BM MVA alternatif bir madde yazımı önerisinde bulunarak kazancın bir ölçüde kaynak devlette de vergilendirilebileceğine vurgu yapmaktadır. Bu çalışmada, gemi taşımacılığı kazançları ile ilgili Türkiye’nin mevcut vergilendirme sisteminin ne olduğu, MVA’ların ne önerdiği, vergi anlaşmasıyla kaynak devlete de vergi alma hakkının verildiği durumda Türkiye için vergilendirmenin nasıl yapılacağı ve diğer özellik arz eden hususlar incelenmiş ve değerlendirmelerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Gemi Taşımacılığı Kazançları, Model Vergi Anlaşmaları, Vergilendirme Hakkı, Kaynak Devlet. JEL Sınıflandırma Kodları: H26, K34.
Türkiye, uluslararası vergi uyuşmazlıklarının çözümü, hukuki öngörülebilirliğin artırılması ve Matrah Aşındırma ve Kâr Kaydırma (Base Erosion and Profit Shifting-BEPS) Projesi’nin 14. eyleminin minimum standardına uyum sağlamak amacıyla Karşılıklı Anlaşma Usulü’ne (KAU) ilişkin 14.10.2021 tarih ve 7338 Sayılı Kanun ile yeni düzenlemeleri yürürlüğe koymuştur. BEPS Projesi’ne taraf ve Çok Taraflı Sözleşme’ye (Multilateral Instrument-MLI) imza atan bir ülke olarak Türkiye, etkili, hızlı ve sonuç odaklı bir karşılıklı anlaşma mekanizması geliştirmek için son yıllarda artan uluslararası çabaların güçlü bir destekçisi olmuştur. 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren KAU başvurularında yeni kanun hükümlerinin uygulanacak olmasından ötürü bu makale yeni kanunun genel ilkeleri ve özellikleriyle birlikte uluslararası standartlara uygunluğunu ele almaktadır. Anahtar Kelimeler: Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları, Çok Taraflı Sözleşme, Karşılıklı Anlaşma Usulü, Minimum Standart. JEL Sınıflandırma Kodları: H2, H24, H25, K34.
Avrupa Birliği (AB), farklı üye ülkelerde ekonomik faaliyet gösteren şirketler için uyum maliyetlerini azaltmak ve bu ülkeler arasında zararlı vergi rekabeti kaynaklı matrah aşındırmalarının önüne geçmek için Ortak Konsolide Kurumlar Vergisi (Common Consolidated Corporate Tax Base-CCCTB) önerisini 16 Mart 2011 tarihinde gündeme getirmiştir. Avrupa iç pazarında karşılaşılan vergilendirme sorunları karşısında kapsayıcı özelliği ön plana çıkmış olan önerinin beklenildiği gibi başarılı olup olmayacağı tartışma konusu olmuştur. AB’de uygulanan mevcut kurumlar vergilerine bakıldığında üye ülkelerin vergi rekabeti baskısı altında kaldıkları bir gerçek olarak ortadadır. CCCTB’nin kazancın gerçekte elde edildiği üye ülkelere vergi gelirlerini tahsis etmede rolünün büyük olacağı ve agresif vergi planlamasını önleyeceği ya da en azından hafifleteceği sıkça maddile getirilmiştir. Bu çalışmanın amacı, şimdilik geri çekilmiş olan ve farklı bir versiyonda yeniden önerilmesi tartışılan CCCTB önerisinin, çok uluslu şirketler (ÇUŞ), gelir idareleri ve AB bağlamında bazı önemli hususları, olası olumlu ve olumsuz yönleri hakkında açıklama ve değerlendirmelerde bulunmaktır. Anahtar Kelimeler: Avrupa Birliği, İç Pazar, Kurumlar Vergisi, Uyumlaştırma, Vergilendirme. JEL Sınıflandırma Kodları: K34, H25, H26.