Günümüzde yapay zekâ uygulamaları her
alanda kullanılmaktadır. İnsan beyni gibi çalışan
bu sistemler zaman ve hız açısından büyük verileri
kısa süre içerisinde derleyerek otoritelere hazır
veriler sunmaktadır. Bu süreci vergilendirme
açısından düşündüğünüzde, mevcut Hazine ve
Maliye Bakanlığı personeliyle işlemleri tamamlamak
daha fazla zaman alacaktır. Oysa yapay zekâ
uygulamalarıyla elde edilen büyük verilerin belli
algoritmalarla süzülmesi neticesinde, riskli olan
mükellefler, sektörler, hesaplar, banka ve harcama
verileri çapraz sorgularla değerlendirilerek
daha kısa sürede sonuç alınabilmesi mümkün
hale gelecektir. 2025 yılında Hazine ve Maliye Bakanlığının
Vergi Denetim Kurulu aracılığıyla yürütmüş
olduğu, Beyanname Gözetim Çalışması,
Yüksek Gelir Grupları Gözetim ve Uyum Programı
kapsamında elde ettiği verileri yapay zekâ uygulamaları aracılığıyla sağlamıştır. Bu uygulamalar
aynı zamanda vergide adaletin sağlanmasına ve
mükellefin vergide gönüllü uyumuna katkı sağlamaktadır.
Elde edilen veriler neticesinde mükelleflere
izaha davet ve vergi incelemeleri yoluyla
rehberlik edilerek vergi gelirlerinde artış sağlanmaktadır.
Nitekim Hazine ve Maliye Bakanlığı,
2025 yılında 28 bin 931 doktorun yapay zekâ uygulamasıyla
verilerini taradı, risk analizine takılan
doktorlar gönüllü uyumla 2,1 milyar Türk Lirası
matrah artışı gerçekleştirdi. Diğer taraftan Gelir
İdaresi Başkanlığı vergi kaybını önlemek ve kayıt
dışılıkla mücadele etmek amacıyla Mekansal Veri
Analiz Sistemi (MEVA) adını verdiği yeni bir dijital
altyapı oluşturdu. Yapay zekâ destekli bu sistem,
tapudaki işlem değerleriyle piyasadaki gerçek satış
fiyatlarını karşılaştırarak usulsüzlükleri tespit
etti. Bu çalışmada, yapay zekâ uygulamalarının
vergi sistemlerine entegrasyonu dünya üzerindeki
örnekleriyle birlikte incelenmiştir. Elde edilen
verilerin güvenliği ve kabul edilebilirliği hususları
dikkate alınarak, yapay zeka uygulamalarının etkin
ve verimli kullanılması hâlinde vergi gelirlerinin
artırılacağı belirtilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Yapay Zekâ, Vergi, Vergi
Gelirleri, Yapay Zeka Kullanımı
JEL Sınıflandırma Kodları: H21, M41, M42,
H26.