Bu çalışma, Türkiye’de vergi yapısını ve vergi denetim uygulamalarını politik ekonomi perspektifinden değerlendirmektedir. Çalışmada, 2014–2024 yılları arasındaki Gelir İdaresi Başkanlığı ve Vergi Denetim Kurulu faaliyet verileri incelenerek Türkiye’de vergilendirmenin yapısal görünümü ortaya konulmuştur. Elde edilen bulgular doğrultusunda, Türkiye’de vergi gelirlerinin büyük ölçüde dolaylı vergilere dayandığı, gelir ve mülkiyet üzerinden alınan vergilerin payının sınırlı olduğu, vergi denetimlerinin ise bu yapıya paralel şekilde daha çok tüketim vergilerine odaklandığı ve mevcut yapıyı yeniden üreten bir nitelikte olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada, denetim faaliyetlerinin kayıt dışı ekonomiyle etkin mücadele etmekten ziyade, vergi tahsilatını maksimize etmeyi öncelediği ve bu durumun vergi sisteminin yeniden yapılandırılmasında sınırlı etkiler yarattığı savunulmaktadır. Sonuç olarak, vergi denetiminde etkinliğin artırılması için, doğrudan vergilere ağırlık verilmesi, yapay zekâ destekli denetim uygulamalarına geçilmesi ve denetim verilerinin kamuoyuyla daha şeffaf paylaşılması önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: Vergilendirmenin politik ekonomisi, vergi denetimi, vergi yapısı, dolaylı vergiler, kayıt dışı ekonomi JEL Sınıflandırma Kodları: H20, H26, P16

Açıklamasıİndir
Makale